Page 21 - Fizik 11 | 1.Ünite

KUVVET VE HAREKET

1.6. ENERJİ VE HAREKET

A) İŞ VE ENERJİ

F y = F . sin a F F y F

a a
F x = F . cos a F x

∆x
Görsel 1.9: Valizin yatay düzlemle açı yapacak şe- Şekil 1.46: Cismin yatay düzlemle açı yapacak şekilde kuvvet uygulanarak çekilmesi
kilde kuvvet uygulanarak çekilmesi

Fizikte iş yapmanın amacı enerji aktarmaktır. Görsel 1.9’da valize aktarılan enerji ile valiz üzerinde iş yapılabilir.
Bir cisme uygulanan kuvvetin iş yapabilmesi için yer değiştirme doğrultusunda bir bileşene sahip olması ve
uygulandığı cismin yer değiştirmesi gerekir. Enerji aktarımı yani iş yalnızca hareket doğrultusundaki kuvvetler
tarafından yapılır. İş, W = F ∙ D x ile bulunur.

Bir cisme Şekil 1.46’daki gibi kuvvet, sürtünmesiz düzlemde yer değiştirme doğrultusuyla a açısı yapacak şekil-
de uygulanırsa yapılan iş W = F . cosa ∙ Dx ile ifade edilir.

62. ÖRNEK

Şekil I, II ve III'te sürtünmesiz sistemlerdeki yükler, 20 N büyüklüğündeki sabit kuvvetlerin etkisi ile
hareket ettirilmektedir.
F = 20 N

2 kg 1 kg

F = 20 N
37 o L h = 6 m F = 20 N h = 10 m

3kg 3kg F = 20 N 2 kg

37 o 1 kg
x = 10 m
Şekil I Şekil II Şekil III
Buna göre kuvvetlerin yaptığı işler sırasıyla W , W ve W ise işlerin büyüklük sıralaması nedir?
1
3
2
(sin 37° = 0,6 ve cos 37° = 0,8 alınız.)
ÇÖZÜM

Uygulanan kuvvetin yer değiştirme doğrultusundaki bileşeni iş yapar. Buna göre
W = F ∙ cos a ∙ x W = F ∙ L W = F ∙ h
2
3
1
6
o
W = 20 ∙ cos 37 . 10 W = 20 sin37 o W = 20 ∙ 10 = 200 J
2
3
1
W = 20 ∙ 0,8 ∙ 10 = 160 J W = 20 6 , 06 = 200 J W < W = W olur.
3
1
2
2
1

123
123