Page 85 - Fizik 11 - 1. Ünite - 1. Bölüm

KUVVET VE HAREKET

D) DÜŞEY DOĞRULTUDA ATIŞ HAREKETİ

Yukarıdan Aşağıya Doğru Düşey Atış Hareketi

? Belli bir yükseklikteki cismin yere en kısa sürede ulaşması için ne yapılmalıdır?

Hava direncinin ihmal edildiği ortamda V hızıyla düşey olarak aşağı doğru atı-
m 0
lan cisme yalnızca çekim kuvveti etki eder (Şekil 1.39). Cismin hareket ivmesinin
büyüklüğü g’ye eşittir. Cisme etki eden çekim ivmesi, hareketle aynı yöndedir. Bu
V 0
G = m . g durumda cisim, ilk hızı V olan düzgün hızlanan doğrusal hareket yapar. Düzgün
h 0
hızlanan doğrusal hareket denklemlerinde a ivmesi yerine g çekim ivmesi, D x
yer değiştirmesi yerine h yüksekliği yazılır. Bu durumda hareketle ilgili denklemler
Yer
Tablo 1.7’deki gibi olur.
Tablo 1.7: Yukarıdan Aşağıya Düşey Atılan Cismin Hareket Denklemleri
Şekil 1.39: Yukarıdan aşağıya
düşey atılan cisim
Hız Denklemi V = V 0 + g . t

Yer Değiştirme Denklemi h = V 0 $ t + 1 2 $ gt 2

2
Zamansız Hız Denklemi V = V 0 + 2 $ gh
2
Aşağıya doğru düşey atış hareketine ait grafiklerin özellikleri, ilk hızı V olan ve düzgün hızlanan doğrusal hare-
0
kete ait grafiklerin özellikleriyle aynıdır. V o büyüklüğünde hızla harekete başlayan ve t sürede V büyüklüğünde
hıza ulaşan cisim h kadar düşer ve aşağı doğru olan yön (-) seçilirse hız-zaman, ivme-zaman ve konum-zaman
grafikleri Grafik 1.9’daki gibi olur.

Hız İvme

t t
0 0
Zaman Zaman
-h -∆V
-V 0
-g
∆V = g . t

-V
a) Hız-zaman grafiği b) İvme-zaman grafiği
Konum
t
0
Zaman

-h
c) Konum-zaman grafiği

Grafik 1.9: Yukarıdan aşağıya doğru düşey atılan cisme ait grafikler

97 97