Page 21 - Fizik 9 | 3.Ünite

İvmenin matematiksel modeli,

Hızdaki değişim miktarı
İvme=
Geçen zaman

D v vson - vilk
a = =
t D t son - t ilk

şeklindedir. Hızı zamanla değişen cisimler ivmeli hareket yapar.
Düzgün doğrusal hareket yapan cisimlerin hızı değişmediği için iv-
meleri yoktur.

SIRA SİZDE 17

Aşağıda verilen hareket örneklerinde ivmeli hareket yapanların yanındaki kutucuğa √ (tik)
atınız.

a) Sabit hızla yükselmekte olan balon

b) Duruştan 90 km/h’lik hıza ulaşan otomobil

c) 70 km/h’lik sabit hızla doğrusal yolda ilerleyen trenin içinde
hareketsiz duran çocuk
ç) 20 m/s’lik hızla ilerlerken 17 saniyede yavaşlayıp duran
kamyon

Yarış otomobilleri, sıradan otomobillere göre daha kısa zaman-
da hızlanır. Sıradan otomobiller duruştan 100 km/h hıza (15-20 s)
sürede ulaşabilirken yarış otomobilleri aynı hıza yaklaşık 3 s’de ula-
şabilmektedir. Bir otomobil 108 km/h (30 m/s) hıza 15 saniyede ulaş-
tığında hızı, her saniyede 2 m/s artar. Aynı hıza 3 s’de ulaşan yarış
otomobilinin hızı ise her saniyede 10 m/s artar. Duruştan harekete
geçen bir yarış otomobilinin hızlanması Şekil 3.1.5’te verilmiştir.

→ → → →
v =0 m/s v =10 m/s v =20 m/s v =30 m/s
0 1 2 3

x 3x 5x

t =0 s t =1 s t =2 s t =3 s
0 1 2 3
Şekil 3.1.5: Yarış otomobilinin belirli zamanlardaki hızı

HAREKET VE KUVVET 125