Page 20 - Fizik 9 | 3.Ünite

SIRA SİZDE 16

Muğla-Antalya arası kuş uçuşu mesafe yaklaşık 200 km’dir. Saat 10.25’te Muğla’dan yola
çıkan bir sürücü verdiği molalar dâhil olmak üzere 380 km yol alıp saat 18.25’te Antalya’ya
ulaşmıştır.
Buna göre sürücünün
a) Ortalama sürati,
b) Ortalama hızı kaç km/h’tir?

Her geçen gün daha fazla kalabalıklaşan ve araç sayısı artan
şehirlerde trafik sıkışıklığı daha büyük bir sorun hâline gelmektedir.
Bu sorunu ortadan kaldırmak için farklı tedbirler alınmaktadır. Trafi-
ğin düzen içinde akması için geliştirilen çözümlerden biri yeşil dalga
uygulamasıdır.
Yeşil dalga uygulamasında, ilgili yol güzergâhında sürat limiti lev-
haları (Görsel 3.1.4) bulunur. Levhalarda yazan değerdeki ortalama
süratle hareket eden araçların trafik ışıklarında kırmızı ışığa denk
gelmeden ilerlemesi planlanmıştır. Belirtilen değerde ortalama sürat
ile hareket edilirse kırmızı ışığa denk gelmeden yolculuk yapılabilir.

Görsel 3.1.4: Yeşil dalga sürat limiti levhası

İVME

Uçakların uçuşa geçebilmesi için hızlarını arttırarak belirli bir hıza
ulaşmaları gerekir. Piste inen uçakların da pistin sonuna ulaşmadan
durmaları için hızlarını zamanla azaltmaları gerekir. Benzer şekilde
duraktan harekete geçen bir otobüsün hızı artarken, bir sonraki du-
rağa yaklaştığında hızı azalır.
Örneklerden görüldüğü üzere durgun hâlden harekete geçen ci-
simlerin hızları sıfırdan bir değere kadar artar. Durma olayında ise
belirli bir değerdeki hız azalarak sıfır olur. Hızda, birim zamanda
(1 saniyede) meydana gelen değişikliğe ivme adı verilir. Vektörel
bir nicelik olan ivme, a sembolü ile gösterilir. İvmenin SI’daki birimi
m/s dir.
2

124 HAREKET VE KUVVET HAREKET VE KUVVET