Page 19 - Fizik 9 | 3.Ünite

ORTALAMA HIZ
Şehirler arası yolculuklarda yola çıkarken ve yolculuk bitiminde
saate bakılarak tüm yolculuğun ne kadar zamanda gerçekleştiği he-
saplanır. Bu zamana hızlanma, yavaşlama, sabit hızla ilerleme ve
hatta mola süreleri dâhildir. Böyle bir harekette sürat ya da hız yeri-
ne ortalama sürat ve ortalama hız kavramları kullanılır.
Alınan toplam yolun geçen toplam zamana oranına ortalama
sürat, yapılan yer değiştirmenin geçen toplam zamana oranına or-
talama hız adı verilir. Ortalama sürat ve hızın matematiksel modeli,

Alınan toplam yol
Ortalama sürat =
Geçen toplam zaman
Yapılan yer değiştirme
Ortalama hız =
Geçen toplam zaman

şeklindedir.

örnek soru çözüm

A noktasından harekete başlayan atlet, 5/2 tur
sonrasında B noktasına ulaşır.

r=50 m Bir turda çemberin çevresini 1 kez katettiğine
A B göre 5/2 tur sonra çemberin çevresinin 5/2 katı
kadar yol almış olur. Buna göre,
Pistin çevresi=2πr=2.3.50=300 m
5/2 tur yapınca alınan yol = 300.5/2 =750 m
Yarıçap uzunluğu 50 m olan çember biçimin- olur.
deki bir pistin A noktasından harekete başlayıp Atletin yaptığı yer değiştirme ise çemberin çapı
çevresinde farklı büyüklükteki hızlarla koşan bir kadardır.
atlet, 5 dakikada 5/2 tur yapıyor. Çap=2.r=2.50=100 m’dir.
Buna göre atletin, Zaman dakika cinsinden verildiği için birim
a) Ortalama sürati, çevirme işlemi yapılmalıdır.
b) Ortalama hızının büyüklüğü kaç m/s’dir? 5 dk=5.60=300 s
(π=3 alınız.) Buna göre,

a) Ortalama Sürat= Alınan toplam yol
Geçen toplam zaman
750
Ortalama Sürat= = 2,5 ms
300
Yapılan yer değiştirme
b) Ortalama Hız=
Geçen toplam zaman

100 1
Ortalama Hız= = m s
300 3

HAREKET VE KUVVET 123