Page 263 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
140 TARİH 9 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
Kavram Öğretimi
5. ÜNİTE : İSLAM MEDENİYETİNİN DOĞUŞU > 5.5. Bilim Medeniyeti
Kavram : Naklî ilim-Akli ilim
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi.
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi, Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi.

Çalışmanın Adı İSLAMİ İLİMLER 15 dk.
Çalışmanın Amacı Naklî ve aklî ilimleri tanıyabilme.
Yönerge: Metinden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

İlk halifeler ve Emeviler devrinden başlayarak Abbasiler zamanında büyük bir yükseliş gösteren İs-
lam ilimleri, IX-X. asırlarda en parlak devrini yaşamıştı. Müslümanlığın yayıldığı çok geniş sahalar-
da yaşayan kavimlerin kültür ve ananelerinden ve eski medeniyetlerden büyük nisbette faydalanan
İslam ilimleri başlıca ikiye ayrılabilir: Doğrudan doğruya İslam dini ile ilgili olan ilimler ve menşeini
yabancı medeniyetlerden alan ve dinî mahiyeti bulunmayan ulum-ı dahiliye de denen aklî ilimler.

Fethedilen bölgelerde İslam’ın yayılması; dinin nasıl ve hangi araçlarla anlatılacağı, toplumsal haya-
tın nasıl yaşanacağı gibi meseleleri gündeme getirmiştir. Bu nedenle Müslümanlar, bütün yönleriyle
Kur’an’ı incelemeye ve Hz. Peygamber’in söz ve davranışlarını tespite girişmiştir. Bu çalışmalarla
naklî ilimler ortaya çıkmaya başlamıştır. Sahabelerin Kur’an öğretme faaliyetleri, tefsir ve fıkıh ilim-
lerine kaynaklık etmiştir. Abbasi halifelerinin, Latince ve Süryaniceden Arapçaya çevirttiği eserler
ile İslam medeniyetinde farklı bilimler ortaya çıkmıştır.
İslam medeniyetinin modern dünyaya en büyük hediyesi bilimdir. Fakat Avrupa’yı yeniden hayata
kavuşturan şey sadece bilim değildir. İslam medeniyetinden gelen daha başka tesirler de Avrupa
hayatına ilk ışıltıları vermiştir. Avrupa’nın ilerlemesinde, İslam kültürünün tesirini görmeyeceğimiz
hiçbir alan yoktur. Bu tesirin bütün açıklık, büyüklük ve devam eden gücüyle kendini gösterdiği, en
büyük zaferlerin kazanılmasına sebep olduğu alan tabiat bilimleri ve bilim zihniyeti olmuştur.

1. Naklî ilimlerin ortaya çıkış nedenleri nelerdir? Açıklayınız.

2. Akli ilimlere İslam aleminin katkıları neler olmuştur?

3. Aşağıdaki tabloda verilen ilimlerin karşısına “naklî ilim” veya “akli ilim” olduğunu yazınız.

Tefsir
Matematik

Astronomi
Fıkıh
Akaid
Kelam
Kimya
Hadis

260
Hazırlayan: Ferhat BİLDİK