Page 69 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 1 ları, metindeki karşıtlıkları ifade eder. Romantizmde karşıtlıklar,
dinî değerler sıklıkla kullanılır. Metnin genelinde okuyucuda bir
1. Olay Kişiler Yer Zaman acıma duygusu uyandıracak kadar melankolik ifadelere rastlıyo-
Piskopos’un Jean Val- ruz. Örneğin hiç kimsenin Jean Valjean’a kalacak yer vermemesi
jean’a iyilik yapıp ona onu zavallı duruma düşürüyor. Metinde acıma, vicdan, merha-
kalacak yer sağlaması, Jean Valjean, met, iyilik gibi durumlar okuyucuya yoğun bir şekilde hisettiril-
Jean Valjean’ın bu iyiliği Piskopos, meye çalışılmış. Metinde yer alan bu özelliklerin hepsi roman-
suistimal edip hırsızlık Bayan Maglo- Piskopos’un Akşam tizm akımının sonucudur.
yapması, Jean Valjan’ın ire ve kardeşi, kaldığı yer 9. Mahkûmiyeti biten insanlara onların hâlâ tehlikeli olduğunu ha-
hırsızlık yaptığını bile jandarmalar tırlatan sarı bir kâğıt verilmesi, insanların işledikleri suçların ce-
bile Piskopos’un ona zasını kürek mahkûmu olarak çekmeleri, insanların kalacak yer
iyilik yapmaya devam olarak han diye tabir edilen yerleri kullanmaları, Fransa’da para
etmesi. biriminin Frank olması o dönemin metne yansıyan siyasi, sosyal
ve kültürel unsurlarıdır.
2. babacan : İyi kalpli, güvenilir, olgun, sevecen.
yaka paça : Zorla, isteği dışında. 10. a) Her iki metin de üçüncü tekil kişinin ağzıyla anlatılmıştır.
b) Sefiller adlı metinde yazar, metin ile okuyucunun arasına
göz önüne getirmek : Zihinde canlandırmak. girmiştir. Metinde “Bu iki kadının söylenenlere nasıl boyun
sözünü kesmek : Biri konuşurken söze karışmak, konuşma- eğdiklerini daha önce de yazmıştık.” cümlesinin altı çizilir.
sına fırsat vermemek.
11. Anlamına Yüklemin Yapısına Yüklemin
3. Metinde Jean Valjean’ın 19 yıl mahkûm olmasından söz edilir. Cümle Göre Yerine Göre Türüne
Bu süre zarfında dış hayatla çok fazla iletişime geçememesi, in- Göre Göre
sanlardan iyilik ve yardım görmemesi onun ruh hâlinin karam- O zaman adam iyice anladı. Olumlu Kurallı Basit Fiil
sar ve kötümser olmasına sebep olmuş olabilir. Yaşadıkları ve İsteyenler için bir okul var
mahkûmiyet süresi, insanlara olan güvenini de sarsmıştır diye orada. Olumlu Devrik Birleşik İsim
düşünüyorum. İçeri girdi, askerce selam
vererek piskoposa doğru Olumlu Kurallı Sıralı Fiil
4. Ben Piskopos’un yerinde olsaydım Piskopos’un tutum ve dav- ilerledi.
ranışına yakın bir davranış sergilerdim. Çünkü ne olursa olsun Jean Valjean böyle bir söz Olumsuz Kurallı Birleşik Fiil
insanlara iyi olabilmeleri için onlara bir fırsat verilmelidir. verdiğini hiç hatırlamıyordu.
Ben olsaydım böyle birine kalacak yer sağlamaya çekinir ve on-
dan korkardım. Güvenimi suistimal etme olasılığı yüksek diye 12. • Sıralı cümleleri ayırmada kullanılır.
düşünürdüm. Daha temkinli davranırdım. Gümüş takımları • Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur.
çaldığında jandarmalara bunların benim ona hediyem olduğunu
söylerdim. Ancak jandarmalar gidince ona artık burada kalama- Etkinlik No.: 2
yacağını ifade ederdim.
1. gözünü ayırmamak : Bir şeye sürekli olarak bakmaktan kendini
5. a) Öyküleme ve betimleme. alamamak.
b) Diyalog tekniği, metinde okuyucu ile konuşan kahramanlar
arasında herhangi bir aracı olmadığı için anlatıma canlılık titreme gelmek : Titremeye başlamak, titremeye tutulmak.
ve akıcılık katar. zira : Çünkü.
6. Jean Valjean çınlamak : Yankı vermek.
2. Mümkündür. Örneğin esirci ile dışarı çıktıklarında gördüğü
Jean Valjean uzun süre kürek ve sesini duyduğu vapur, yüzüne çarpan rüzgâr, memleketini
mahkûmu olduğu için karamsar hatırlatmış; içini özlem ve hüzünle doldurmuştur. Yürüdükleri
ve kötümser bir ruh hâline sahip. mesafenin uzunluğu gözünü korkuturken etrafı izlemesini en-
gellemiştir. Ama bir kahveye oturduklarında huzur ve rahatlama
hissetmiştir. Yeni geldiği evde sabahleyin pencerenin dışındaki
ağaçta öten kuş onu içinde bulunduğu ortamdan koparmış, bir
Piskopos
an için dalmasına neden olmuştur.
Her şeye rağmen insanlara iyi 3. Metindeki çatışma küçük esir kıza esircinin, daha sonra evin
olması için fırsat vermeye çalışan, hanımının ve evin halayığının davranış biçiminden kaynak-
güvenilir, merhametli, yardımse- lanmaktadır. Hiçbir talep ya da itirazı olmamasına karşın sırf
ver ve iyi bir insan. toplumsal konumundan dolayı Dilber adındaki kıza hoyrat
davranılması, kızın zaman zaman azarlanması ve bazen yok farz
edilmesi çatışmanın temelini oluşturmaktadır.
7. Metnin başkahramanının hiç umudu olmamasına rağmen Pis-
kopos ona kalacak yer sağlıyor. Metinde insanlara iyilik yapan 4. Metinde hâkim bakış açısı kullanılmıştır. Metin boyunca küçük
ve yardım eden bir Piskopos ile gördüğü iyilik ve yardıma rağ- kızın duyguları, gözlemleri anlatıcı tarafından okura yansıtıl-
men ihanet eden bir kürek mahkûmu var. Bu ikilem metindeki mıştır. “Yorgunluktan sıhhatı bozulan, takati kalmayan çocuğa
çatışmayı doğuruyor. Metindeki temel çatışmalar da metnin o hasır iskemle, bir kraliçenin saltanat tahtına çıkması kadar
olay örgüsünün ve temasının şekillenmesini sağlıyor. huzur ve safa verdi.”, “Bu seyre o kadar dalmıştı ki içinde bulun-
duğu tutkulu hayranlıktan onu Taravet’in “Gel yatağını kaldır!”
8. Metinde din kavramının temsilcisi olarak Piskopos yer alıyor. diye bağırarak azarlaması uyandırdı.” cümlelerinde ve metindeki
Piskopos’un iyi davranışına karşın Jean Valjean’ın kötü davranış- birçok cümlede olduğu gibi.

68