Page 17 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

4 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

(Ağaç bir fıçı içinde yetiştirilmiş bir devetabanı ile girerler. Fıçıyı biri bir kulpundan öbürü karşı kulpun-
dan kavramışlardır. Fıçıyı hole bırakırlar. Soluyarak) Devetabanı, tropikal cins!
İlter – Haklıymışsın, oldukça ağır. (Solur.) Tek başına taşıyamazdın!
Serdar – Bu da bir şey mi? Daha fidan! Hele bir yıl geçsin, iyice serpilsin, yerinden kımıldatamaz-
sın! Bir de yerini severse sen o zaman ne olacağını gör!
İlter – Teşekkür ederim ama niye zahmet ettin?
Serdar – Lâfa bak! Ne zahmeti! En yakın arkadaşımsın, senin için bana zahmet mi olur? Zevk,
sevinç kaynağı olur. Tut hadi!.. (İki elle fıçının kulpunu kavrar.)
(…)
Necati Cumalı, Bütün Oyunları: 2, Cumhuriyet Kitapları, İstanbul, 2004.

1. Okuduğunuz metinden alınan “Kiracılık kanıma işlemiş!”, “Bir de yerini severse sen o zaman ne
olacağını gör!” cümlelerindeki deyimlerin anlamını cümlenin bağlamından tahmin ediniz. Tah-
minlerinizin doğruluğunu Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.

2. Komedi (Komedya), kişilerin ve toplumun aksayan yönlerini güldürücü ögelerle yansıtan tiyatro
türüdür. Eski Yunan edebiyatında Aristophanes ve Menandros, XVII. yüzyıl Fransız edebiyatında
Moliere türün önemli temsilcileridir. Komedide, konular çağdaş toplumdan ve günlük hayattan
alınır. Kişiler, halk kesiminden insanlardır. Amaç, değişik huy ve davranışları abartarak yansıtıp
seyirciyi güldürürken düşündürmektir. Her türlü kaba sözlere ve şakalara anlatımda yer verilir.
Nazımla (şiir biçiminde) yazılır. 17. yüzyıl Fransız komedyasında düzyazı biçiminde yazılmış
oyunlar da vardır.
Bu bilgileri de göz önünde bulundurarak “Devetabanı” adlı metni komedi yapan özellikleri belirleyiniz.

3. Metnin başında İlter’in ev sahibi olma sevinciyle seyirciye hitaben yaptığı konuşma, bilinmeyen
bir ses tarafından kesilir. Sesin İlter’e yönelik sözleri, dramatik örgünün gelişmesini sağlayan hangi
çatışmayı göstermektedir?

4. Metindeki kahramanların kişilik özelliklerini belirleyiniz.

16