Page 40 - Kimya 10 - 1. Ünite

1. ÜNITE: KIMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KIMYASAL HESAPLAMALAR. ÜNITE: KIMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KIMYASAL HESAPLAMALAR
1

Ayrıca söndürücü olarak kullanılacak maddenin ekonomik olması
tercih sebebidir. Bu özelliklere sahip CO gazı yangın söndürücü olarak
2
kullanılır.
II. Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri

Bir bileşiğin kendisini oluşturan bileşenlerine ayrılması sırasında ger-
çekleşen tepkimelere analiz (ayrışma) tepkimeleri denir. Bu tepkime-
lere aşağıdaki örnekler verilebilir:
CaCO (k) + ısı CaO(k) + CO (g)
3 2
H O(s) Elektrik enerjisi H (g) + 1 O (g)
Araştırınız 2 2 2 2
Kekler neden kabarır? 2NaHCO (k) + ısı Na CO (k) + CO (g) + H O(g)
3
3
2
2
2
III. Sentez (Birleşme, Oluşum) Tepkimeleri

Birden fazla maddenin yeni özelliklere sahip bir maddeyi oluşturduğu
tepkimelere sentez (birleşme) tepkimeleri denir. Bu tepkimelere aşa-
ğıdaki örnekler verilebilir.

Bilgi Kutusu N (g) + 3H (g) 2NH (g) + ısı
3
2
2
Analiz ve sentez tepkimeleri H (g) + 1 O (g) H O(g) + ısı
birbirinin tersi olan tepkimeler 2 2 2 2
şeklinde düşünülebilir. S(k) + O (g) SO (g) + Isı
2
2

IV. Asit-Baz Tepkimeleri

Asit ve bazlar günlük hayatta olumlu ve olumsuz etkileriyle sıklıkla
yer alır. Yiyeceklerden içeceklerden tutun kullandığımız ilaçlara katar
kadar birçok alanda asit ve bazlar kullanılmaktadır.

Örneğin, folik asit anemisi, kandaki B9 vitamininin eksikliğinden kay-
naklanır. Folat adı verilen folik asit, vücutta hem yeni alyuvar oluşu-
munu sağlar hem de mevcut alyuvarlara oksijen taşır. Sürekli hâlsizlik
ve yorgunluk hissedilmesinin sebeplerinden biri vücuttaki folik asit
eksikliğidir.

Sebze ve meyvelerde koruyucu madde olarak bulunan sitrik asit, içe-
ceklerde ekşi tat sağlamak için de kullanılır. Aşırı sitrik asit kullanımın-
da mide krampları, bulantı, iştah kaybı gibi rahatsızlıklar görülür.
Çaydanlıkta biriken ve enerji kaybına yol açan kireç taşının (CaCO )
3
temizlenmesinde de asit ve bazların oluşturduğu tepkimelerden
yararlanılır.
–
+
Sulu çözeltisine H iyonu veren maddelere asit, OH iyonu veren mad-
delere ise baz denir.
)
HNO H + (suda + NO – (suda )
3 3
CH COOH CH COO – (suda + H + (suda )
)
3
3
52 1
10. SINIF KIMYA0. SINIF KIMYA
52