Page 41 - Kimya 10 - 1. Ünite

 3. BÖLÜM: KIMYASAL TEPKIMELER VE DENKLEMLER 3. BÖLÜM: KIMYASAL TEPKIMELER VE DENKLEMLER


)
KOH K + (suda + OH – (suda )
)
NH + H O NH + 4 (suda + OH – (suda )
2
3
Metallerin oksijenli bileşikleri genellikle bazik oksittir ve baz özelliği Bilgi Kutusu
gösterir. Na O, K O, CaO gibi bazik oksitler su ile tepkimeye girerek Alkoller (CH OH, C H OH), yapı-
2
2
5
2
3
bazları oluşturur. sında –OH içermelerine rağmen
Na O(k) + H O(s) 2NaOH(suda) Na2 + (suda + OH – (suda ) baz değildir. Suda çözündüğün-
) 2
2
2
–
de OH iyonu vermez.
2+
CaO(k) + H O(s) Ca(OH) (suda) Ca (suda) + OH2 – (suda )
2
2
Ametallerin oksijen bakımından zengin (oksijen sayısı ametal sayısın-
dan fazla olan) oksitleri asidik oksittir. CO , SO , N O gibi asidik oksit-
5
2
2
2
ler su ile tepkimeye girerek asitleri oluşturur.
CO (g) + H O(s) H CO (suda) 2H + (suda + CO 2– (suda )
)
3
2
2
2
3
+
SO (g) + H O(s) H SO (suda) 2H (suda) + SO 2– (suda )
3 2 2 4 4
+
N O (g) + H O(s) 2HNO (suda) 2H (suda) + NO2 – (suda )
2 5 2 3 3
Sık kullanılan asit ve baz örnekleri Tablo 1.3’te verilmiştir.
Nötralleşme Tepkimesi
Tablo 1.3: Sık Kullanılan Asit ve Bazlar
Asitler HCl, HBr, H SO , HNO , CH COOH, HF Asit Baz Tuz Su
2
3
3
4
Bazlar NaOH, KOH, Ca(OH) , Mg(OH) , NH 3 Asidik Bazik Nötr
2
2
Yapısında H bulunduran her madde asit olmadığı gibi OH bulunduran pH<7 pH>7 pH=7
da baz değildir. Örneğin,
–
• NH bileşiği yapısında OH iyonu içermediği hâlde baz özelliği
3
gösterir.
• HCOOH (formik asit), CH COOH (asetik asit) bileşikleri organik Görsel 1.10: Asit-baz tepkimesi
3
asit özelliği gösterir.
+
–
• CH CH OH, CH OH alkoldür, suya H veya OH iyonu vermez.
3
2
3
Sulu ortamda gerçekleşen asit-baz tepkimelerinde tuz ve su oluşur.
Bu tepkimeler aynı zamanda nötralleşme tepkimesidir (Görsel 1.10).
Bilgi Kutusu
Asit + Baz Tuz + Su + Isı Yapısında –COOH fonksiyonel
grubu bulunduran (CH COOH,
3
Örneğin, HCOOH vb.) asitlere organik
asit denir.
HNO (suda) + KOH(suda) KNO (suda) + H O(s) + ısı

3
2
3
CH COOH(suda) + KOH(suda) CH COOK(suda) + H O(s) + ısı
3
3
2
tepkimeleri hem asit-baz tepkimesi hem de nötralleşme tepkimesidir.
+
Nötralleşme tepkimelerinde asitten gelen H iyonuyla bazdan gelen
–
OH iyonu birleşerek su oluşturur. Tuz ise bazın katyonu ile asidin
anyonundan oluşur. Bu tepkimelerde net iyon tepkimesi, suya göre
yazılır. Verilen örneği inceleyiniz.
53
10. SINIF KIMYA0. SINIF KIMYA
1 53