Page 42 - Kimya 10 - 1. Ünite

1. ÜNITE: KIMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KIMYASAL HESAPLAMALAR. ÜNITE: KIMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KIMYASAL HESAPLAMALAR
1

HCl(suda) + NaOH(suda) NaCl(suda) + H O(s) + ısı
2

tepkimesine ait net iyon denklemi aşağıdaki gibidir.

)
)
H + (suda + OH - (suda H O(s)
2
Bilgi Kutusu Bazı asit-baz tepkimelerinde su oluşmaz. Bu tepkimelerin nötralleşme
NH gibi susuz bazların asit- tepkimesi olabilmesi için sulu ortamda gerçekleşmesi gerekir.
3
lerle tepkimesi sulu ortamda
gerçekleşiyorsa bu tepkime NH gibi susuz bazlar (anhidrobaz) aşağıdaki şekilde tepkime verir. Bu
3
aynı zamanda nötralleşme tepkimeler nötralleşme tepkimesi değildir.
tepkimesidir.
NH (suda) + HCl(suda) NH (g) + HCl(g) NH Cl(k) + ısı
3
4
3
NH Cl(suda) Asidik oksitler ile bazik oksitlerin tepkimesinden tuzlar oluşur.
4
CaO(k) + CO (g) CaCO (k)
2 3
Metallerin karbonatlı bileşikleri (CaCO , Na CO vb.) bazik özellik gös-
3
3
2
terir ve asitlerle tepkimeye girerek CO gazı açığa çıkarır.
2
Bilgi Kutusu
Asit-baz tepkimeleri Na CO (k) + 2HCl(suda) 2NaCl(suda) + CO (g) + H O(s) + ısı
2
3
2
2
• Yer değiştirme tepkimesidir. CaCO (k) + 2HBr(suda) CaBr (suda) + CO (g) + H O(s) + ısı
3
2
2
2
• Ekzotermiktir.
] 24. Alıştırma
Aşağıdaki tepkimeleri tamamlayarak asit-baz ya da nötralleşme
tepkimesi şeklinde sınıflandırınız.
a) HI(suda) + KOH(suda) ............. + .............

b) HCOOH(suda) + NaOH(suda) ............. + .............
c) NH (g) + HBr(g) .............. + .............
3
V. Çözünme-Çökelme Tepkimesi
Bilgi Kutusu Sulu çözeltilerde gerçekleşen diğer bir tepkime türü çözznme-çökel-
me tepkimesidir. Bu tepkimeler çoğunlukla iyonik bağlı bileşiklerin
sulu çözeltileri arasında gerçekleşir. Iyonik bileşikler sulu çözeltilerinde
katyon ve anyon şeklinde iyonlarına ayrışır. Bu katyon ve anyonların
karşılıklı yer değiştirmesiyle oluşan maddelerden çözünürlüğü fazla
olan bileşik, iyonlarına ayrışmış hâlde çözeltide kalırken çözünürlüğü
az olan bileşik, çökerek dipte birikir.

Aşağıdaki tepkimeyi inceleyiniz.
Pamukkale travertenlerinin,
mağaralardaki sarkıt ve dikitle- Pb(NO ) (suda) + 2Nal(suda) Pbl (k) + 2NaNO (suda)
3
2
3 2

rin oluşması çözünme-çökelme
tepkimesidir. tepkimesinin iyonik eşitliği aşağıdaki gibidir:
–
Pb 2+ (suda + 2NO – 3 (suda + 2Na + (suda + 2 (l suda Pbl (k)
)
)
)
)
2
+ 2Na + (suda + 2NO – 3 (suda )
)
Bilgi Kutusu tepkimesinde Pb ile l iyonları birleşerek suda az çözünen Pbl iyonik
2+
–
2
Periyodik Cetvel’de 1A grubu katısını oluşturur ve katı hâlde kabın dibine çöker. NaNO ise çözünür-
3
-
+
elementlerinin nitratlı (NO ) – lüğü fazla olduğundan Na ve NO iyonları hâlinde (seyirci iyon olarak)
3
3
bileşikleri suda iyi çözünür. çözeltide kalır, hiçbir değişime uğramaz.
1
544
5 10. SINIF KIMYA0. SINIF KIMYA