Page 6 - Kimya 10 | 3.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzlar
NELER KAZANILACAK? Asitler ve bazlar bilinen özellikler yardımıyla ayırt edilirken

a) Limon suyu, sirke gibi maddelerin ekşilik ve aşındırma özellikleri, asitlikleriyle;
b) Kirecin, sabunun ve deterjanların ciltte oluşturduğu kayganlık hissi baziklikle ilişkilendirilecek,
c) Asit ve bazların bazı renkli maddelerin (çay, üzüm suyu, kırmızılahana) rengini değiştirmesi deneyleri
yapılarak indikatör kavramı öğrenilecek, pH kâğıdı tanınacak,
) ç Sirke, limon suyu, çamaşır suyu, sodyum hidroksit, hidroklorik asit ve sodyum klorür çözeltilerinin asit-
lik veya bazlık değerleri pH kâğıdı kullanılarak yorumlanacak,
d) pH kavramı (logaritmik tanımına girmeden) asitlik ve bazlık ile ilişkilendirilerek açıklanacak,
e) Günlük hayatta kullanılan tüketim maddelerinin ambalajlarında yer alan pH değerleri asitlik veya baz-
lıkla ilişkilendirilecektir.

3.1.1. ASİTLERİN VE BAZLARIN AYIRT EDİLMESİ

ASİTLERİN ÖZELLİKLERİ

Görsel 3.1.1: Bir mantar türü (Amanita Muscaria)

Bazı mantar türleri zehirli, bazıları ise değildir. Amanita muscari-
BİLİYOR MUSUNUZ?
a (emanita muskariya) (Görsel 3.1.1) doğada bulunan birçok mantar
türünden biridir. Amanita muscaria yapısında ibotenik asit bulunan
zehirli bir mantardır. İbotenik asit insanların merkezi sinir sistemini
etkiler. İnsan vücuduna birçok olumsuz etkisi olduğu gibi tüketenler
için az da olsa ölüm riski taşır.
Gazetelerde veya televizyon programlarında mantar zehirlenme-
si haberlerini okumuş ya da görmüşsünüzdür. Gıda maddeleri yapıla-
rında birçok kimyasal madde bulundurur. Bu kimyasal maddeler asit
Görsel 3.1.2: Limon ve limondan veya baz olabilir. Bazı meyvelere ekşi tadı yapılarında bulunan asitler
elde edilen sitrik asit
verir. Örneğin elmaya ekşi tat veren içerdiği malik asittir. Bazı üzüm-
Asit kelimesi Latince “acere” keli- lerde tartarik asit, zeytin yağında oleik asit, ekşimiş sütte laktik asit
mesinden gelir ve ekşi anlamına bulunur. Sirkenin yapısında asetik asit, limonun yapısında ise sitrik
gelmektedir. Bütün meyve asitle- asit bulunur (Görsel 3.1.2). Gıda maddelerinde bulunan asitlerin bir-
ri ekşidir. Limona ekşi tat veren çoğu zayıf asit olduğu için insan sağlığına, mide rahatsızlığı olanlar
limonun yapısında bulunan sit- hariç, zarar vermez.
rik asittir. Limon suyunun mermeri aşındırdığına, sirkenin kireç lekelerini
çıkardığına şahit olmuşsunuzdur. Asitler aşındırıcı özelliğe sahiptir.

134