Page 8 - Kimya 10 | 3.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzlar
ASİT VE BAZLARIN İNDİKATÖRLERE ETKİSİ
Asit ve bazlar, bazı renkli maddelerin rengini değiştirir. Günlük
hayatta da karşımıza çıkan bu olaylar aşağıdaki deneyle gözlemlenebilir..

3.1.1. ETKİNLİK ASİT VE BAZLARIN RENKLİ MADDELERE ETKİSİ

Araç ve Gereç ETKİNLİĞİN AMACI
Asit ve bazların bazı mad-
• Demlenmiş çay (200 mL)
delerin rengini değiştirdiğini
• Üzüm suyu (200 mL)
gözlemlemek.
• Kırmızılahana (200 g)
• Sirke
• Sıvı sabun
• 200 mL ’lik erlenmayer
(6 adet )
Görsel 3.1.5: Kırmızılahana

ETKİNLİK BASAMAKLARI
1. Demlenmiş çaydan iki farklı erlenmayere 100’er mL konur.
2. Üzüm suyu iki farklı erlenmayere 100’er mL konur.

3. Ufak parçalar hâline getirilen kırmızılahana (Görsel 3.1.5) bir kabın içinde ısıtılır ve suyunu bırak-
ması sağlanır. Lahana suyu iki faklı erlenmayere 100’er mL konur.

4. Demlenmiş çay, üzüm ve kırmızılahana suları bulunan erlenmayerlerden birine sirke, birine de sıvı
sabun damlatılarak renk değişikliği gözlenir.

ETKİNLİĞİN SONUÇLANDIRILMASI
1. Aşağıdaki tabloyu doldurarak farklı maddelerin rengine asit ve bazların nasıl etki ettiğini tartışınız.

Sirke damlatıldığındaki rengi Sabun damlatıldığındaki rengi
Demlenmiş çay

Üzüm suyu
Kırmızılahana suyu

2. Sirke asit, sabun baz olduğuna göre asit ve bazların renkli maddeleri farklı renge dönüştürmesinin
nedenini açıklayınız. Bu özellikten yararlanarak asit ve bazlar birbirlerinden ayırt edilebilir mi?

Yeni demlenmiş çaya sirke damlatıldığında çay, sirkedeki asetik
asitten dolayı sarı renk, sabun damlatıldığında sabunun yapısındaki
bazdan dolayı koyu renk alır. Kırmızılahana suyunun rengi asit çözel-
tisinde mordan kırmızıya, bazik çözeltide ise mordan yeşile döner. Asit
veya baz içermeyen maddeler ise lahana suyunun renginde değişikli-
ğe yol açmaz. Çay, üzüm suyu ve kırmızılahana asidik ve bazik ortam-
da farklı davranmaktadır. Renkli maddelerin bu özelliği asit ve bazların
ayırt edilmesinde kullanılabilir.
Bir maddenin asit veya baz oluşuna bağlı olarak renk değiştiren
maddelere indikatör (belirteç) denir. Etkinlik 3.1.1’de kullanılan çay,
üzüm suyu ve kırmızılahana indikatördür.
Doğal indikatörler olduğu gibi sentetik indikatörler de vardır. Kök
boyası bitkisinin kökünde bulunan turuncu renkli alizarin bileşiği

136