Page 16 - Kimya 10 | 4.Ünite

Kimya Her Yerde

metaller kurşun (Pb), kadmiyum (Cd), civa (Hg), krom (Cr), nikel (Ni)
ve bakırdır (Cu). Ürünlerin kalıcılığını ve parlaklığını artırmak için de
bakır, kadmiyum, arsenik , kurşun, antimon gibi ağır metaller kullanılır.
Ağır metallerin ürün etiketleri üzerinde bulundurulması zorun-
lu olmadığından, kozmetik ürünleri kullanılırken dikkatli olunmalıdır.
Vücuda alınan ağır metaller zamanla organlarda birikerek biyolojik sis-
teme zarar verir. Ayrıca kansere neden olabileceği de unutulmamalıdır.

Koku Maddeleri
Kozmetik ürünlerinde koku vericiler en yaygın kullanılan kimyasal-
lardır. Koku vericiler ham maddelerdeki hoş olmayan kokuları maske-
lemek için kullanılır.
Kozmetiklerde kullanılan koku vericiler alerjik reaksiyonların %30-
45'ini oluşturur. Alerjik reaksiyonlar cilt hassasiyeti, astım atakları ve
migren gibi yan etkilere neden olabilir.
Ftalatlar
Deodorant, tırnak cilası, kokulu dudak parlatıcısı gibi kozmetik
ürünlerinde renkleri ve kokuları daha iyi tutabilmek için ftalatlar kul-
lanılır.
Ftalatlar hormon üretiminden sorumlu olan endokrin sisteme
zararlı olabilecek kimyasallardır. Ayrıca gelişim bozukluklarına, üreme
sisteminde ve nöronlarda hasarlara neden olabilir.
PARFÜM, SAÇ BOYASI, KALICI DÖVME BOYASI VE
JÖLEDE BULUNAN KİMYASALLAR
Kişisel bakım ve estetik amacıyla kullanılan kozmetiklerde pek çok
zararlı kimyasal bulunur. Parfüm, saç boyası, kalıcı dövme boyası ve
jölede bulunan kimyasalların zararları aşağıdaki şekilde özetlenmiştir.

Parfüm
Parfüm temel maddesi alkol olan, ayrıca doğal esans yağları, koku
vericiler, metilen klorid, metil-etil keton, etanol, benzil klorid, toluen
gibi çeşitli toksik kimyasalları içerebilen kozmetik malzemedir (Görsel
4.1.29). Parfümlerde genellikle benzaldehit, benzil alkol, etanol gibi
bazı kimyasallar kullanılır. Bu kimyasalların sağlığa olumsuz etkileri
aşağıda özetlenmiştir.
Benzaldehit, akciğer ve göz tahrişine, mide bulantısı, karın ağrısı,
böbrek hasarına,
Benzil alkol, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, kan basıncında
düşmeye,
Etanol, yorgunluk, solunum yollarında tahrişe, uyuşukluk, görme
Görsel 4.1.29: Parfümler
bozukluğu, kas seğirmesi ve havaleye neden olabilir.
Kalıcı Dövme Boyası
Kalıcı dövme boyası (Görsel 4.1.30), içinde çeşitli metalik tuzlar
(örneğin oksitler, selenitler, sülfitler), organik boyalar, plastikler içere-
bilen pigmentler ve taşıyıcılardan oluşan kozmetik malzemedir.
Kalıcı dövme boyasında bulunan zararlı kimyasallar ve metal baz-
lı pigmentler alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Mavi rengi veren
pigmentte kobalt veya bakır; sarı rengi veren pigmentte kadmiyum,
sülfit ve cıva kullanılır. Bu maddeler sağlığa son derece zararlı ve kan-
serojendir. Görsel 4.1.30: Kalıcı dövme boyası

191