Page 14 - Kimya 10 | 4.Ünite

Kimya Her Yerde
Polistiren
Kolay kalıplanabildiği için lego bloklarının yapımında kullanılır.
Sinir sistemine zarar verir ve kanserojendir.
Polyester
Polyester plastik ve naylon karışımıdır. Vücudun nefes alması-
nı engellediği için vücudun ısı dengesini bozar, çeşitli enfeksiyonlara
neden olur. İç çamaşırlarında kullanılan polyester üreme sorunları orta-
ya çıkarabilir.
Polimer, kâğıt, cam ve metal malzemelerin geri dönüşümünün ülke
NELER KAZANILACAK? ekonomisine katkısı açıklanacaktır.
4.1.3. GERİ DÖNÜŞÜMÜN ÜLKE EKONOMİSİNE
KATKISI
Geri dönüşüm, kullanılmış malzemeleri yeni malzemelere veya
ürünlere dönüştürme işlemine denir. Polimer, kâğıt, cam ve metalle-
rin neredeyse tamamı geri dönüştürülebilir malzemelerdir. Geri dönüş-
türülebilen hiçbir şey çöp değildir. Geri dönüşüm sembolü Görsel
4.1.26ʼdaki gibidir. Üzerinde bu sembolü taşıyan ürünler geri dönüşüm
kutusuna atılmalıdır (Görsel 4.1.27).
Geri dönüşüm ham madde sorununu ortadan kaldırdığı gibi çev-
re kirliliğini de önler. Ayrıca iş olanakları sağlar ve yeniliğe teşvik eder.
Ülkelerin gelişmişlik seviyesi geri dönüşüme yapılan katkı ile doğru
orantılıdır.
Ülkemizde bir yılda polimer, kâğıt, cam ve metallerin yaklaşık bir Görsel 4.1.26: Geri dönüşüm sem-
bolü
milyon tonu geri dönüştürülmektedir. Geri dönüşüm yapılarak ülke
ekonomisine katkı sağlanabileceği gibi doğal kaynakların verimli kulla-
nılması ve enerji tasarrufu sağlanır.

Metal
Metaller çeşitli cevherlerin farklı yöntemlerle işlenmesi sonucunda
elde edilir. Cevherlerin çıkarılması ve metale dönüştürülmesi sırasın-
da bitki örtüsü ve doğa zarar görür. Bazı metallerin eldesinde zararlı
kimyasallar kullanılır. Bazı metaller ise doğada eser miktarda bulunur.
Metallerin geri dönüşümü yapılarak yeryüzü kaynakları verimli kulla-
nılmış, doğa zarar görmemiş ve üretim için gereksiz para ve enerji har-
canmamış olur.
Örneğin demir ve çelik tekrar tekrar kullanılabilen metallerdir.
Bunların geri dönüşümlü olarak kullanılması daha az üretim gerekti-
ririr. Yeni üretimin azaltılması nedeniyle CO 2 emisyonu yaklaşık %58
oranında azaltılır. Böylece iklim değişiklikleri önlenmiş olur.
Cam
Camın ham maddesi kumdur. Camı elde etmek için kum yüksek
sıcaklıklarda eritilir. Bunun için de çok fazla enerji harcanır. Oysa tek
bir cam şişeyi geri dönüştürmek, 100 watt’lık bir ampülü 4 saat yakmak
Görsel 4.1.27: Geri dönüşüm kutusu
ve bir televizyonu 20 dakika çalıştırmak için gereken enerjiyi tasarruf
etmek demektir.
Polimer
Polimerlerin büyük bir kısmının ham maddesi petrol türevidir ve
petrol yenilenebilir enerji kaynağı değildir. Bu nedenle polimer malze-
melerin geri dönüştürülmesi ham madde sıkıntısını ortadan kaldırarak
ülke ekonomisine katkı sağlar. Ayrıca polimerlerin çoğu doğada bozun-
madığı için çevre kirliliği de önlenmiş olur.

189