Page 25 - Kimya 10 | 4.Ünite

Kimya Her Yerde
KORUYUCULAR, RENKLENDİRİCİLER VE YAPAY
TATLANDIRICILARIN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Hazır gıdalarda kullanılan koruyucu, renklendirici ve yapay tatlan-
dırıcıların sağlık üzerinde birçok olumsuz etkisi vardır. Koruyucu ola-
rak kullanılan nitrat ve nitritler kanın oksijen taşıma yeteneğini azaltır,
kanser oluşumuna neden olur. Benzoik asit ise deri döküntüsü, astım
ve hiperaktiviteye neden olmaktadır. SO 2 ise ciddi alerjik reaksiyonla-
ra ve astım ataklarına neden olmaktadır. Bazı renklendiriciler toksik
ve kanser yapıcıdır. Sağlık örgütlerince izin verilen düzeylerin üstünde
kullanılması dikkat eksikliğine, hiperaktiviteye, alerji, deri döküntüsü
ve astıma neden olabilir.
Görsel 4.2.6: Yapay tatlandırıcılar Hazır gıdada ve ilaçlarda, maliyeti düşürmek amacıyla doğal tatlan-
şeker yerine kullanılır.
dırıcı yerine yapay tatlandırıcılar kullanılır. Yapay tatlandırıcıların kan
şekerinin yükselmesine etkisi düşük olduğundan diyabetli veya gözlem
altında olan kişiler tarafından tercih edilir (Görsel 4.2.6). Yapay tatlan-
dırıcılar, doğal tatlandırıcı ihtiyacını ortadan kaldırarak kalori kontro-
lü sağlar ancak sıfır kaloriye sahip olduğu yanılgısına düşülmemelidir.
Her şeyden önce yapay tatlandırıcıların doğada bulunmayan kimyasal-
lar olduğu unutulmamalı ve bu kimyasalların vücuda zararlı olabilece-
ği göz önünde bulundurulmalıdır.
Yapay tatlandırıcılar şeker yerine aşırı kullanıldığında hastalıkla-
ra yol açabilir. Yapılan araştırmalar da yapay tatlandırıcıların kullanı-
mına bağlı olarak gelişen hastalıkların olabileceğini göstermektedir.
Tatlandırıcıların toksik ve alerjik reaksiyonlara, deri, sindirim siste-
mi ve kalp rahatsızlıklarına, tümör oluşumuna; lenf, böbrek, mesane
ve kan kanserlerine neden oldukları belirtilmektedir. Özellikle, hamile
veya emziren kadınları olumsuz etkileyebilir.

OKUMA PARÇASI

GÜNLÜK TÜKETİM MADDELERİNDEKİ KATKI MADDESİ
İÇERİĞİ VE KATKI MADDESİ KODLARI
Marketlere gittiğimizde insanların, önlerindeki alışveriş sepetle-
rine raflardaki ürünleri gelişigüzel yığdıklarını görürüz. Ancak bu
ürünü eline alıp uzun uzun inceleyeni, ürünün içindekiler kısmını ya
da üretim ve son kullanma tarihine bakanı nedense pek görmeyiz.
Marketlerden aldığımız pek çok ürün işlenmiş gıdalardan oluşur.
Bu gıdaların raf ömrünü uzatmak, açıldıktan sonra hemen bozulma-
sını engellemek ya da lezzetini artırmak için üretici firmalar ürünün
Görsel 4.2.7: E951 (aspartam) ya-
pay tatlandırıcıdır. içine çeşitli katkı maddeleri koyarlar. ‘‘E’’ harfinin yanında birçok
rakamdan oluşan kodlarla gösterilen katkı maddelerinin bazıları
insan sağlığı açısından faydalı değildir (Görsel 4.2.7). Gıda Tarım
Gıda katkı
E kodu
maddesi ve Hayvancılık Bakanlığının tüketim maddeleri için belli standartlar
getirmesinin nedeni budur.
Renklendiriciler E100 – E180
Uzmanlar gazete ve televizyonda hazır gıdaya katılan katkı mad-
E200 – E285, delerinin insan sağlığına zararlarını anlatır ve katkı maddelerinden
Koruyucular
E330 uzak durularak doğal gıdaların kullanılması gerektiğini savunurlar.
Toplumumuzu gıda tüketimi konusunda yeterli şekilde eğitir ve
Antioksidanlar E300 – E321
doğal tüketime yönlendirirsek daha sağlıklı bir topluma sahip oluruz.
Kalınlaştırıcı,
E400 – E495 Aldığımız gıdaların içindekiler kısmını mutlaka okumalı ve içindeki
jelleştiriciler
katkı maddeleri hakkında bilgi sahibi olmalıyız. Bazı katkı maddele-
Tatlandırıcılar E950 – E959 rinin E kodları yanda verilmiştir.
(Yazarlar tarafından kitap için düzenlenmiştir.)

200