Page 40 - Kimya 11 | 1.Ünite

Modern Atom Teorisi
Periyodik sistem s, p, d ve f olmak üzere dört bloktan oluşur.
Elektron dizilimi s ile biten elementler s bloku, p ile bitenler p bloku, d
ile bitenler d bloku ve f ile bitenler f bloku elementidir. s ve p blok ele-
mentleri A grubu elementleridir. A grubu elementlerine baş grup (ana
grup veya temsilci) elementleri de denir.
d bloku elementleri B grubu elementleridir. B grubu elementleri
yan grup elementleri olarak da bilinir. f bloku elementlerini lantanit ve
aktinitler oluşturur (Tablo 1.4.2).
Tablo 1.4.2: Elektron Dizilimi İle Blok İlişkisi
Elektron Blokta Bulunan Elementlerin
Dizilimi Bloku Grupları
s ile biterse s bloku 1A ve 2A grubu (baş grup elementleri)

3A, 4A, 5A, 6A, 7A, 8A grupları (baş
p ile biterse p bloku
grup elementleri)
d ile biterse d bloku B grupları (geçiş metalleri)
f ile biterse f bloku Lantanit ve aktinitler (iç geçiş elementleri)

Periyodik sistemdeki tüm periyotlar s bloku ile başlar, p bloku ile bi-
ter (1. periyot hariç). Elementlerin artan atom numarasına göre elektron
dizilişleri yazıldığında her periyotta kaç element olduğu anlaşılabilir.

14
10
2
10
10
2
10
14
2
2
2
2
1s 2 2s 2p 6 3s 3p 6 4s 3d 4p 6 5s 4d 5p 6 6s 4f 5d 6p 6 7s 5f 6d 7p 6
1. periyotta 2. periyotta 3. periyotta 4. periyotta 5. periyotta 6. periyotta 7. periyotta
2 element 8 element 8 element 18 element 18 element 32 element 32 element
s BLOKU ELEMENTLERİ VE ÖZELLİKLERİ
Tablo 1.4.3: 1A ve 2A Grubu Ele- Periyodik sistemde, en solda bulunan ilk iki sütundaki 1A ve 2A
mentleri grubu elementleri s blokundadır. 8A grubunun ilk elementi olan hel-
2
yum, elektron dizilişi ( He: 1s ) nedeniyle bazı periyodik sistemlerde
2
s blokunda gösterilmektedir. Elementlerin elektron dizilişi s orbitaliyle
sonlandığı için s orbitali yarı dolu ya da tam doludur, bu nedenle hep-
si küresel simetrik yapıya sahiptir. s blok elementleri aynı periyotta bu-
lunan diğer blok elementlerine göre daha büyük atom hacmine sahip-
tir. Büyük atom hacimleri nedeniyle yoğunlukları oldukça düşüktür ve
hafif metaller sınıfına girer. s blok elementlerinin tepkimeye girme is-
tekleri fazla olduğu için aktif metaller (H hariç) olarak da adlandırılır.
Metal veya Ametal Karakteri
Elektron dizilişi s orbitali ile biten elementlerden hidrojen ametal,
helyum soy gaz, diğer elementler metaldir.
Hidrojen ve helyum dışındaki s bloku elementleri parlak yüzeye
sahip olma, ısı ve elektriği iyi iletme gibi metallerin tüm özellikleri-
ni gösterir. Aynı periyotta 1A grubu elementlerinin metal karakteri 2A
grubundan daha fazladır. Aynı grupta yukarıdan aşağıya doğru ele-
mentlerin metallik karakteri artar.
1 2
s s
İyon Yükü
1
s blokunda elekron dizilimleri s ile sonlanan elementler (hidrojen
hariç) bileşiklerinde 1 elektron vererek yalnızca +1 yüklü iyon oluştu-
2
rur. Elektron dizilimleri s ile sonlanan elementler (helyum hariç) bile-
şiklerinde 2 elektron vererek yalnızca +2 yüklü iyon oluşturur.

56