Page 42 - Kimya 11 | 1.Ünite

Modern Atom Teorisi
p blokunda (soy gazlar hariç) aynı periyotta soldan sağa doğru me-
talik karakter azalır, ametalik karakter artar. Aynı grupta yukarıdan aşa-
ğıya doğru gidildikçe metalik karakter artar, ametalik karakter azalır.

İyon Yükü
p bloku elementlerinin alabileceği iyon yükleri bulundukları gruba
ve metal-ametal karakterlerine göre değişmektedir.
2
1
3A grubu elementleri ns np elektron dizilimi ile sonlanır. s ve p
değerlik orbitallerinde bulunan 3 değerlik elektronunu vererek genel-
likle +3 yüklü iyon oluşturur. Grupta aşağıya doğru inildikçe p orbita-
lindeki 1 elektronu vererek +1 yük alma eğilimi artar.
2
2
4A grubu elementleri ns np elektron dizilimiyle sonlanır. p orbita-
lindeki 2 elektronu vererek +2 veya 4 değerlik elektronunu vererek +4
iyon yüküne sahip olabilir. 4A grubunun ilk üyesi olan karbon ametal
olması nedeniyle 4 elektron alarak oktet kararlılığına ulaşır ve -4 ile +4
arasında iyon yükü alabilir.
3
2
5A grubu elementleri ns np elektron dizilimiyle sonlanır. p orbi-
talindeki 3 elektronu vererek +3 veya 5 değerlik elektronunu vererek
+5 iyon yükü alabilir. Azot ve fosfor ametalleri 3 elektron alarak -3 iyon
yüküne de sahip olabilir.
2
4
6A grubu elementlerinin elektron dizilimi ise ns np şeklindedir.
6A grubu elementleri kimyasal tepkimeye girdiklerinde genellikle iki
elektron alarak -2 iyon yüküne sahip olur. Grupta aşağıya doğru inildik-
çe -4 ve -2 iyon yükleri de yaygın olarak görülür.
Grubun ilk üyesi olan oksijen, flor ile yaptığı OF bileşiği dışında
2
negatif iyon yüküne sahiptir. Sadece -1 iyon yüküne sahip olan flor ile
yaptığı bileşikte ise O 2+ iyon yükünü alır.
5
2
ns np elektron dizilimi ile toplam 7 değerlik elektronu bulunan
7A grubu elementlerinde -1 iyon yükü yaygın olarak görülür. En aktif
ametal olan flor elementi, bileşiklerinde sadece -1 yüklü iyon oluştu-
rur. Grubun diğer elementleri genellikle -1 den +7’ye kadar iyon yükü
alabilir.
Periyodik cetvelin p blokunun en son sütununda soy gazlar (asal
2
gazlar) yer alır. Helyum dışındaki soy gazların elektron dizilişi ns np 6
ile sonlanır. Elektron dağılımlarında son kabuklarının tamamen dolu ol-
ması nedeniyle kararlı yapıya sahiptir, elektron alışverişinde bulunmak
istemez. Genel olarak tepkimeye girme istekleri yoktur.
Aktiflikleri
7A grubu elementleri p blokunun en aktif ametalleridir ve aktiflikle-
ri grupta yukarı doğru artar. 7A grubundaki halojenler en aktif ametal-
leri oluşturur. Halojenler iyonlaşma enerjileri ve elektron ilgilerinin çok
yüksek olması nedeniyle doğada genellikle bileşikleri hâlinde bulunur.
7A grubu elementlerinin hepsi, astatin hariç, doğada tuz hâlinde
bulunur. Gruptaki son element olan astatin, radyoaktif bir elementtir
ve özellikleri tam olarak incelenememiştir. Ametallerin en aktifi olan
flor soy gazlar hariç tüm elementlerle doğrudan reaksiyon verebilir.
Halojenler metallerle yaptıkları tuz bileşikleri dışında diğer ametallerle
ve kendi aralarında moleküler yapılı bileşikler oluşturur. Özellikle hid-
rojenli bileşikleri olan asitler ve oksijenli bileşikleri olan oksitler yaygın
olarak görülür.

58