Page 19 - Kimya 11 | 4.Ünite

3. Kimyasal Tepkimelerde Enerji

BÖLÜM: BAĞ ENERJİLERİ

+

NELER KAZANILACAK? Bağ enerjileri ile tepkime entalpisi arasındaki ilişki açıklanırken
Oluşan ve kırılan bağ enerjileri üzerinden tepkime entalpisi hesaplamaları yapılacaktır.

4.3.1. BAĞ ENERJİLERİ VE TEPKİME ENTALPİSİ
Aynı veya farklı cins atomları, kuvvetli etkileşimlerle bir arada tu-

tan çekim kuvvetlerine kimyasal bağ denir. Tepkime sırasında tepki-
meye giren maddenin atomları arasındaki etkileşim kuvveti (kimyasal
bağ) kırılır. Atomlar yeniden düzenlenerek farklı atomlarla etkileşime

girer ve yeni kimyasal bağlar oluşur. Bağ enerjisi (bağ entalpisi) atom-
lar arasındaki kovalent bağı kırmak için gerekli olan enerjidir. Bağ ener-
0
jisi ΔH ile gösterilir ve birimi kj/moldür. Bağ enerjisinin ölçülebilmesi
B
için tepkimeye girenlerin ve ürünlerin gaz hâlinde olması gerekir.
Kimyasal türler daha kararlı yapıya gelmek için bağ yapar. Kararlı
durumdayken daha düşük enerjiye sahiptir. Örneğin doğada yüksek
enerjili ve kararsız durumda olan hidrojen atomları birleşerek daha ka-
rarlı olan hidrojen molekülünü oluştururken dışarı enerji verir. Kimyasal
bağın oluşumu ekzotermiktir.
H H
•H(g) + •H(g) H (g) + 436 kj veya
2
o -1
2H•(g) H (g) ΔH = -436 kj mol şeklinde gösterilebilir
436 kj/mol
B
2
(Görsel 4.3.1).
Görsel 4.3.1: Bağ oluşumu
Kimyasal bağın kırılması ise endotermiktir. Kimyasal türler arasın-
daki bağ kırıldığında kararlı yapıdaki madde yüksek enerjili ve karar-
sız bir duruma gelir. Bunun için de tepkimeye dışarıdan enerji veril-
mesi gerekir. Bağ oluşumu sırasında açığa çıkan enerji, aynı zamanda
o bağın kırılması için gerekli olan enerjiye eşit ancak zıt işaretlidir. Zıt
işaretli olmasının sebebi bağ oluşumunun ekzotermik, bağ kırılmasının
ise endotermik olmasıdır. Örneğin kararlı hâldeki hidrojen molekülü-
nü oluşturan kimyasal bağları kırmak için 436 kj enerji vermek gerekir
436 kj/mol
(Görsel 4.3.2). Bu durumda yüksek enerjili ve kararsız hidrojen atom-
ları oluşur.

H (g) + 436 kj •H(g) + •H(g) veya H H
2
o
H (g) 2H•(g) ΔH = +436 kj mol -1 Görsel 4.3.2: Bağ kırılması
B
2

177