Page 7 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge
Tersinir tepkime giren maddelerin ürünleri, ürünlerin de tekrar
tepkimeye giren kimyasal türleri oluşturduğu tepkimedir. Bu tür tep-
kimeler tepkimeye girenlerin ve ürünlerin derişimlerinin değişmediği
denge tepkimesidir (Grafik 6.1.1).
Derişim
O O + O
•
3 2

O + O•
2

O
3
Zaman
t
denge
Grafik 6.1.1: Ozon oluşumu ve bozunmasında derişimin zamanla değişimi

DENGE SABİTİ

Tersinir bir tepkimede denge anında ürünlerin derişimlerinin tep-
kimeye girenlerin derişimine oranı denge sabiti olarak tanımlanabilir.
Kimyasal türlerin önünde yazılan kat sayıları derişimlerin üzerine üs
olarak yazılır. Derişimler cinsinden denge sabiti K şeklinde gösterilir.
c
Hız i
aA(g) + bB(g) cC(g) + dD(g)
Hız g

tepkimesinde girenlerin derişimleri başlangıçta fazla olduğundan ileri
tepkime daha hızlıdır.
a b
İleri tepkime hızı (Hız )= k [A] [B] şeklinde yazılır.
i
i
Ürünlerin derişimleri arttıkça ileri tepkime hızı azalır, geri tepki-
me hızı artar.
c
d
Geri tepkime hızı (Hız )= k [C] [D] şeklinde yazılır.
g
g
Tepkime dengeye ulaşınca tepkime hızları eşit olur.
Hız = Hız g
i
ileri tepkime hızı = geri tepkime hızı
c
a
b
k [A] [B] = k [C] [D] d
g
i
Hız sabitleri ve derişimler aynı tarafa geçirildiğinde
k i 6 @ c D@ d
C 6
k g = 6 @ a B@ b olur.
A 6
k i
Sabit sıcaklıkta oranı sabit bir değer olur. Bu değere derişimler
k g
cinsinden denge sabiti denir, K olarak gösterilir. Denge sabiti
c
c d
6 @ D@
C 6
K = a b şeklinde yazılır.
c
6 @ B@
A 6

225