Page 8 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge
Mekanizmalı tepkimelerde denge sabiti ara basamaklara bağlı de-
ğildir. Denge bağıntısı net tepkimeye göre yazılır. Tepkimeye giren ve
oluşan ürünlerin hepsi aynı fazda olmayabilir. Tepkimeye katılan mad-
deler farklı fazda ise ortaya çıkan dengeye heterojen denge denir.
Saf sıvı ve katıların derişimi değişmediği için denge bağıntısında
yer almazlar. Aşağıdaki tepkimede hidrojen gaz, kükürt katı hâlde ol-
duğundan tepkime heterojen tepkimedir.
6 HS@
2
H (g) + S(k) H S(g) denge bağıntısı Kc= 6 H2@ şeklin-
2
2
de yazılır.
Tepkimeye katılan maddeler aynı fazda ise tepkimeye homojen
denge denir. Aşağıdaki tepkimede azot, hidrojen ve amonyak gaz hâl-
de olduklarından tepkime homojen tepkimedir. 2
6 NH3@
N (g) + 3H (g) 2NH (g) denge bağıntısı Kc= 3
2
2
3
şeklindedir. 6 N2 6 @ H2@
ÖRNEK VE ÇÖZÜM

Örnek Çözüm
1. Aşağıda verilen tepkimelerin denge 1.
bağıntılarını yazınız.
a) CaCO (k) CaO(k) + CO (g) tepkimesi hete-
2
3
a) CaCO (k) CaO(k) + CO (g) rojen tepkimedir. Saf katılar denge bağıntısında yer
3
2
b) 2NO (g) 2NO(g) + O (g) almaz. Bu nedenle K = [CO ] şeklinde yazılır.
2
c
2
2
b) 2NO (g) 2NO(g) + O (g) tepkimesi homo-
2
2
jen tepkimedir. Denge bağıntısı
2
@
6 NO 6 O2@
Kc= 2 şeklindedir.
6 NO2@
ÇÖZEREK ÖĞRENİN
1. Aşağıda verilen tepkimelerin denge bağıntılarını
yazınız.
a) CO (g) + H (g) CO(g) + H O(g)
2
2
2
b) CaO(k) + SO (g) CaSO (k)
3
4
ÖRNEK VE ÇÖZÜM

Örnek Çözüm

1. H (g) + F (g) 2HF(g) 1. Maddelerin denge derişimleri verildiğine göre verilen değerler
2
2
o
tepkimesine ait 500 C’taki denge bağıntısında yerine yazılarak K hesaplanabilir.
c
denge derişimleri 2
6 HF@
-2
[H ] = [ F ] = 2.10 M, Kc= 6 H2 6 @ F2@
2
2
-2
[HF] = 4.10 M olduğuna - 2 2
^ 410 h 16 x10 4 -
x
göre aynı sıcaklıktaki K de- Kc= ^ 210 h . 2 x10 h Kc= 410 4 - = 4
2 -
2 -
c
x
x
^
ğerini hesaplayınız.
226