Page 9 - Kimya 11 | 6.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Denge
Denge sabiti aynı zamanda bir tepkimenin hangi yöne ilerleyece-
ği hakkında da bilgi verir. Tepkimenin herhangi bir anındaki derişimler
denge bağıntısında yerine yazıldığında elde edilen değere denge kesri
denir. Denge kesri Q ile ifade edilir. Elde edilen Q ile K karşılaştırılır.
c
c
c
K = Q ise tepkime dengededir. Q tepkimedeki K değerinden bü-
c
c
c
c
yük veya küçükse tepkime dengede değildir.
K > Q ise sistemin dengeye ulaşabilmesi için tepkime ürünler yö-
c
c
nüne hareket eder.
K < Q ise sistemin dengeye ulaşabilmesi için tepkime girenler yö-
c
c
nüne hareket eder.
ÖRNEK VE ÇÖZÜM
Örnek Çözüm
1. H (g) + I (g) 2HI(g) 1. Tepkimenin denge sabiti verildiğine göre denge kesri hesapla-
2
2
o narak denge sabiti ile karşılaştırılır.
tepkimesinin 500 C’taki den-
ge sabiti K = 4’tür. Aynı sıcak-
c
lıkta 1 litrelik kaba 0,2 mol H , H (g) + I (g) 2HI(g)
2
2
2
0,4 mol I ve 0,2 mol HI gazla-
2
rı konuyor. Buna göre tepkime Ortamda: 0,2 M 0,4 M 0,2 M
dengede midir? Dengede de- 6 HI@ 2
Qc=
ğilse dengeye ulaşması için ne 6 H2 6 @ I2@
yöne hareket etmelidir?
2
^ , 02h , 004
Qc= Qc= = , 05
02 , 008
,. ,04
K > Q olduğundan sistem dengede değildir.
c
c
Dengeye ulaşabilmesi için tepkime ürünler yönüne hareket
eder.
Kısmi Basınçlarla İfade Edilen Denge Bağıntısı
Tepkimeyi oluşturan kimyasal türlerin gaz fazında olduğu homojen
tepkimelerde derişim yerine kısmi basınç kullanılarak denge sabiti he-
saplanabilir. Kısmi basınçla ifade edilen denge sabiti “K ’’ ile gösterilir.
p
K ürünlerin kısmi basıncı ile tepkimeye girenlerin kısmi basıncı ara-
p
sındaki oranı ifade eder. Aşağıdaki tepkimenin denge sabiti kısmi ba-
sınçlarla ifade edilirse
c d
C
aA(g) + bB(g) cC (g) + dD (g) Kp= PPD b şeklinde
a
A
PPB
yazılır.
K ifadesinde yazılan P , P , P ve P ; A, B, C ve D gazlarının kıs-
p
B
A
D
C
mi basıncını belirtirken tepkimedeki gazların önüne yazılan kat sayıları
K ifadesinde gazların basınçlarına üs olarak yazılır.
p
ÖRNEK VE ÇÖZÜM
Örnek Çözüm
2
P OC 2 P OS 2
1. Aşağıda verilen tepkimenin kısmi basınçlarla ifa- 1. Kp= şeklinde yazılır.
P SC 2 PO2 3
de edilen denge bağıntısını yazınız.
CS (g) + 3O (g) CO (g) +2SO (g)
2
2
2
2

227