Page 26 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

H Cl H Cl
H–C C–H + H–Cl H–C–C–H
H Cl
V�n�l klorür 1,1-D�kloro etan

d) Su Katılması: Asetilen, su ile katılma tepkimesi vererek önce
kararsız bir bileşik olan enol, sonra denge tepkimesiyle kararlı bir
bileşik olan asetaldehit oluşturur.
OH O
CH CH + H O CH CH CH –CH
2 2 3
Aset�len Enol Asetaldeh�t

(Kararsız) (Kararlı)
Karbon sayısı 3 ve daha fazla olan alkinlere su katılırsa önce karar-
sız bir bileşik olan enol, sonra denge tepkimesiyle kararlı bir bileşik
olan keton oluşur.
OH O

CH –C CH + H O CH C–CH 3 CH –C–CH 3
2
3
3
2
Prop�n Enol D�met�lketon
(Kararsız) (Kararlı)
2. Polimerleşme Reaksiyonu
o
a) Üç tane asetilen bileşiğinin 600 C sıcaklıkta bir araya gelmesiyle
(trimerleşme) benzen bileşiği elde edilir.
H
C
o
600 C H – C C – H
3(CH CH) H – C C – H
Aset�len C
H
Benzen

b) Asetilene HCl katılması ile oluşan vinil klorür polimerleşerek günü-
müz inşaat sektöründe çok önemli bir yere sahip olan polivinil klorür
(PVC) bileşiğini oluşturur.
H Cl
H–C C–H + HCl H–C C–H
Aset�len Kloro eten (V�n�l klorür)

H H H H
pol�merleşme
n C C – C – C –
H Cl H Cl n
V�n�l klorür Pol�v�n�l klorür (PVC)
3. Yer Değiştirme Reaksiyonları

Asetilen, amonyaklı AgNO çözeltisiyle tepkime vererek beyaz çökelek
3
+
oluşturur. Amonyaklı AgNO (Tollens ayıracı) önce [Ag(NH ) ] komp-
3
3 2
leks iyonunu, sonra asetilenle tepkimeye girerek suda çözünmeyen
beyaz renkli çökelek oluşturur.

152 12. SINIF KIMYA