Page 36 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

Alkoller yapılarında bulunan hidroksil grubu sayısına veya hidroksil gru-
bunun bağlı olduğu karbon atomuna göre sınıflandırılabilir. Hidroksil
grubunun bağlı olduğu karbon atomuna başka bir karbon atomu bağ-
lıysa birin cil karbon atomu, alkole ise birincil (primer) alkol denir.
o
Birincil alkoller, 1 alkol şeklinde de ifade edilebilir.
H H Pr�mer karbon atomu
CH –OH
H–C–C–O–H 2
H H Pr�mer karbon atomu
Et�l alkol Benz�l alkol
(pr�mer alkol) (pr�mer alkol)
o
o
(1 alkol) (1 alkol)
Hidroksil grubunun bağlı olduğu karbon atomuna iki karbon atomu bağ-
lıysa ikincil karbon atomu, alkole ise ikincil (sekonder) alkol denir.
o
Ikincil alkoller, 2 alkol şeklinde de ifade edilebilir.
H H H
H–C – C – C–H OH
H O H CH –CH–CH –CH
H 3 2 3
Sekonder karbon atomu Sekonder karbon atomu
İzoprop�l alkol sec-Büt�l alkol
o
(sec-Prop�l alkol) (2 alkol)
o
(2 alkol)
Hidroksil grubunun bağlı olduğu karbon atomuna üç karbon atomunun
bağlıysa üçüncül karbon atomu, alkole ise üçüncül (tersiyer) alkol
o
denir ve 3 alkol şeklinde de ifade edilebilir.
CH 3 Ters�yer karbon OH Ters�yer karbon
CH –C–OH atomu CH –CH –C–CH 3 atomu
3
2
3
CH 3 CH 3
o
o
Ters�yer bütanol (3 alkol) Ters�yer pentanol (3 alkol)
OH α karbonu fonksiyonel grubun bağlı olduğu karbon atomudur. Birincil,
CH –CH–CH ikincil ve üçüncül alkoller, α karbonundaki hidrojen sayısına bakılarak
3 3
da belirlenebilir.
α karbonu
–OH grubunun bağlı olduğu karbon atomunda (α karbonu) en az iki
tane hidrojen atomu bulunan alkoller birincil alkol, bir tane hidrojen
atomu bulunan alkoller ikincil alkol, hidrojen atomu bulunmayan alkol-
ler ise üçüncül alkol olarak tanımlanır.

Polialkollerde birden fazla –OH grubu bulunur. –OH grubunun bağlı
o
o
o
olduğu C atomuna göre polialkoller hem 1 hem 2 hem de 3 alkol
özelliklerini bir arada gösterebilir.
CH
1 2 3 1 2 3 4 3
CH –CH–CH –OH CH –CH–C–CH
3 2 o 2 3
OH (1 ) OH OH OH
o
o
o
o
(2 ) (1 ) (2 ) (3 )
162 12. SINIF KIMYA