Page 193 - Dört Dörtlük AYT Kimya

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Tepkime Hızı - Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler KİMYA

Zn(k) + 2KOH(suda) † K ZnO (suda) + H (g) tepkimesi- B) Hız denklemindeki derişim terimlerinin üslerinin toplamına
2 2 2
ne göre tepkimenin mertebesi (derecesi) denir.
2 mol KOH tepkimesinden 1 mol H oluşursa
2 Hız denklemi Hız=k [X ] [Y ] ise
2 2
0,48 mol KOH tepkimesinden X .
tepkime derecesi = 1 + 1 = 2 bulunur. Tepkime 2.mertebeden
X= 0,48 = 0,24 mol H oluşur. bir tepkimedir. B seçeneği doğrudur.
2 2
C) X (g) + Y (g) † 2XY(g) tepkimesinin entalpi değişimi
H ’nin hızı mol/s istenmektedir. 2 2
2
 ∆  H  2  0.24mol ΣH girenler = 40 kJ ΣH ürünler = 80 kJ
-3
Hız = = = 4,10 mol/s
H2 t ∆ 60s ¢H = ΣH - ΣH ¢H = 80 – 40 ¢H = 40 kJ
tepkime
bulunur. III. ifade doğrudur. bulunur. ürünler girenler tepkime tepkime
Cevap: C
Molar oluşum entalpisi 1 mol XY oluşumu için gerekli olan

entalpi değişimidir.
49. Birden fazla basamak üzerinden yürüyen tepkimelere meka-
2 mol XY oluşumu için ¢H = 40 kJ ise
nizmalı tepkimeler denir. Mekanizmalı tepkimelerde hızı be- epkime
lirleyen basamak bir araç konvoyunda en yavaş giden araca 1 mol XY oluşumu için ¢H = ?
oluşum
benzetilebilir. Araç konvoyu birbirinden ayrılamayacağı için
bütün araçların hızı en yavaş aracın hızına bağlı olacaktır. . 40
Yani mekanizmalı tepkimelerde hız yavaş basamağa bağlı ¢H = ¢H = +20 kJ bulunur.
oluşum 2 oluşum
olacağından hız denklemi en yavaş basamağa göre yazılır.
C seçeneği doğrudur.
D) I. basamak: X (g) + Y (g) †2XY(g)
2
2

II. basamak : 2XY(g) + Y (g) † 2XY (g)
2 2

Net tepkime : X (g)+ 2Y (g) † 2XY (g)
2 2 2
Net tepkimenin entalpi değişimi, II. basamaktaki ürünlerin
toplam potansiyel enerjisinden I. basamaktaki girenlerin top-
lam potansiyel enerjisinin çıkarılmasıyla hesaplanır.
Mekanizmalı bir tepkime için verilen potansiyel enerji - tepkime
koordinatı grafiğinde Grafikten ΣH = 40 kJ ΣH =20 kJ olduğu görülür.
girenler ürünler
I. basamak X (g) + Y (g) † 2XY(g)
2 2 ¢H epkime = ΣH ürünler - ΣH girenler ¢H tepkime = 20 - 40
II. basamak 2XY(g) + Y (g) † 2XY (g)
2 2
¢H tepkime = -20 kJ bulunur. D seçeneği yanlıştır.
tepkimeleri gerçekleşiyor.
E) I.basamağın ileri aktifleşme enerjisi E = 140 - 40 = 100 kJ
a
Buna göre aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlıştır?
II.basamağın ileri aktifleşme enerjisi E = 110 - 80 = 30 kJ
A) Tepkimenin hız denklemi Hız = k [X ] [Y ]’dir. a
2 2
B) Tepkime 2. mertebeden bir tepkimedir. II. basamağın ileri aktifleşme enerjisi I. basamağın ileri aktif-
leşme enerjisinden küçüktür. E seçeneği doğrudur.
C) XY’nin molar oluşum entalpisi ¢H = +20 kJ/mol’dür.
D) Net tepkimenin entalpi değişimi ¢H = -60 kJ’dür. Cevap: D
E) 2. basamağın aktifleşme enerjisi 1. basamağın aktifleşme
enerjisinden küçüktür.

Çözüm:
A) I.basamağın ileri aktifleşme enerjisi E = 140 - 40 = 100 kJ
a
II.basamağın ileri aktifleşme enerjisi E = 110 - 80 = 30 kJ
a
I. basamağın ileri aktifleşme enerjisi II. basamaktan büyük
olduğu için I. basamak yavaş basamaktır. Çünkü aktifleşme
enerjisi ne kadar büyük ise tepkime hızı o kadar yavaştır.

Mekanizmalı tepkimelerde hız denklemi yavaş basamağa
göre yazılır. Yani I.basamağa göre yazılan hız denklemi
Hız=k [X ] [Y ] şeklinde olur. A seçeneği doğrudur.
2
2
191