Page 191 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - AYT KİMYA

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Tepkime Hızı - Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler KİMYA

Çözüm: 45. Sabit sıcaklıkta 2 litrelik sabit hacimli kapta gerçekleşen
I. Hız denkleminde (-) işareti harcanan maddenin hızı, 2SO (g) + O (g) † 2SO (g)
(+) işareti ise oluşan maddenin hızı olduğunu gösterir. 2 2 3
Hız denklemindeki katsayılar tepkimedeki maddelerin tepkimesinde O gazının 0-50 saniye zaman aralığındaki
2
-2
katsayılarından türetilmiştir. Yani hız denklemindeki de- ortalama hızı 7·10 mol/s ve 50. saniyede O gazının kütlesi
2
ğerleri 1’e eşitleyecek katsayılar tepkime denkleminde 9,6 gramdır.
maddelere katsayı olarak yazılabilir.
Verilen bilgilere göre
Y
−∆       +∆  +∆ 
X −∆
Z
T


Buradan = = = = ise I. Başlangıçta 3,5 mol O gazı bulunur.
H �z
2
t ∆ 5t∆ 3t∆ 4t∆
II. 0-50 saniye aralığında SO gazının ortalama oluşum hızı
3
7·10 M/s’dir.
-2
harcananlar oluşanlar
III. 50. saniyedeki tepkimenin hızı, başlangıç hızına göre
X(g) + 5Y(g) † 3Z(g) + 4T(g) tepkime denklemi yazılır. daha fazladır.
I. yargı doğrudur.
yargılarından hangileri doğrudur?
II. Harcanan X miktarı = 2,4 - 0,6 = 1,8 mol ¢t = 45 s V= 2 L A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

X
∆ [ ] 1,8 mol
Hız = = = 2·10 M/s’dir. D) II ve III E) I, II ve III
-2
X t ∆ 2 L.45 s
Hız denkleminden X ve Z’nin hızları arasında Çözüm:
3Hız = Hız ilişkisi yazılır. M = 2·16 = 32 g/mol
X Z O 2
Hız = 3·2·10 M/s = 6·10 M/s’dir. Ancak Z tepkime sonu-
-2
-2
Z 50 saniyede kalan O gazının molü
2
cunda oluşan madde olduğundan Z’nin oluşum hızından m 9,6
n = O 2 n = n = 0,3 mol hesaplanır.
bahsedilebilir. Harcanma hızı, tepkimeye giren maddeler O 2 M O O 2 32 O 2
için kullanılır. II. yargı yanlıştır. 2
-2
7·10 mol/s’den

III. Y’nin harcanma hızı mol/s biriminden istendiği için X’in 1 saniyede 7·10 mol O harcanıyorsa
-2
harcanma hızının birimini de mol/s biriminden belirlemek 2
gerekir. 50 saniyede X .
Hız X'in mol sayısındaki değişme
X =
zaman X = 50· 7·10 = 3,5 mol O harcanır.
-2
2

Hız = 1,8mol = 4·10 mol/s Başlangıçta O : 3,5 mol O + 0,3 mol O = 3,8 mol O bulunur.
-2
2
2
2
2
X
45s I. yargı yanlış.
Hız denkleminden X ve Y’nin hızları arasında
II. 2SO (g) + O (g) † 2SO (g)
2
2
3
5Hız = Hız ilişkisi yazılır.
X Y
-1
Hız = 5·4·10 mol/s = 2·10 mol/s bulunur. 1 mol O ‘den 2 mol SO oluşurken
-2
2
3
Y
Y'nin harcanma hızı 2·10 mol/s'dir. III. yargı doğrudur. 3,5 mol O ’den X
-1
2

X = 7 mol SO oluşur.
IV. Tepkime tam verimli gerçekleşmiş ise tepkimeye girenler- 3
den en az biri tükenmiş olur. M = n SO 3 M = 7 mol M = 3,5 M ¢t = 50 s
X arttığına göre Y sınırlayıcı bileşendir. V 2L
X(g) + 5Y(g) † 3Z(g) + 4T(g) tepkime ∆ [SO [SO ] ] 3,5
∆ 3 3 3,5 − 2 − 2
7.10 M/ s
denkleminden H ýz SO Hız = SO SO 3 = = t ∆ Hýz Hız SO 3 SO 50 = Hız SO 3 Hýz 7.10 M/ s= M/s
=
H ýz
Hýz = =
Hýz = 7·10
-2
SO
SO
3
3
3
3
3
SO 3
1,8 mol 5·1,8 mol 3·1,8 mol 4·1,8 mol t ∆ 50
harcanır harcanır oluşur oluşur SO gazının Ortalama oluşum hızı 7·10 M/s bulunur.
-2
3
maddelerin mol sayıları hesaplanır. II. yargı doğru.
Başlangıçta kapta 2,4 mol X + 9 mol Y = 11,4 mol gaz
karışımı varken sonuçta Bir tepkimenin en hızlı olduğu zaman tepkimenin başlama
anıdır. Başlama anında tepkimeye giren kimyasal türlerin
0,6 mol X + 5,4 mol Z + 7,2 mol T = 13,2 mol gaz karışımı
bulunur. tanecik sayısı fazla olduğundan yapılan etkin çarpışma sayı-
sı da fazladır. Tepkime ilerledikçe tepkimeye giren kimyasal
Hacim ve sıcaklık sabitken tepkime sonunda mol sayısı türlerin (ürüne dönüşerek) sayısı azaldığından etkin çarpış-
arttığı için sistemin basıncı artar.
ma sayısı da azalır. Başlama anında etkin çarpışma sayısı
IV. yargı doğrudur. en fazla olduğundan tepkime ilerledikçe tepkime hızı azalır.
III. yargı yanlış.
Cevap: D Cevap: A
189