Page 25 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
Giriş 4 TEST

1. Sanatçı bir filozof olarak değerlendirilen ve edebî-felsefi 3. Türkçenin gelişimi ve değişimiyle ilgili aşağıdaki
diye nitelendirebileceğimiz tarzda eserler veren Albert yargılardan hangisi yanlıştır?+
Camus’ye göre sanat için sanat, yani bir sanatçının
A) İlk Türkçe Dönemi’nden bugüne birtakım ses deği-
yalnız kendi kendini eğlendirmesi, sahte ve soyut bir
şiklikleri olmuştur.
toplumun sanatıdır. Mantıki sonucu, salon edebiyatıdır
bunun; güzel lakırtılar ve soyut fikirlerdir. Sanat, sanat B) Osmanlı Türkçesinde, Arapça ve Farsçanın yoğun
içindir görüşünü, sanatçının kendi kendisiyle bir konuş- biçimde etkisi görülür.
ması olarak değerlendiren Camus, sanatın toplumla olan
C) Türkçe sözcüklerden bazıları, zaman içinde anlam
ilgisine dikkati çeker ama sırf toplumla iç içe olunacak
değişikliğine uğramıştır.
diye de sanatın bir ideolojinin propagandasını yapmasını D) İslamiyet’in etkisinde yazılan ilk eserler Karahanlı
kabul etmez. Öyleyse sanat ya da sanatçının amacı ne Türkçesiyle yazılmıştır.
olmalıdır? Ona göre sanatın amacı, anlamaktır.
E) Yeni Lisan hareketi, Batı kökenli kelimeleri dilden
Aşağıdaki yargılardan hangisi parçada anlatılanları atmayı amaçlamıştır.
destekler niteliktedir?

A) Kalemini topluma adayan bir sanatçı, sorumluluğu-
nu yerine getirmiyor demektir.
B) Gerçeği yakalamak isteyen sanatçı, kendini ifade
ederken evrenseli de ifade etmelidir.
C) Bir sanatçı bireysel konular ve toplumsal konular
arasında bir denge sağlamalıdır.
D) Sanatçının temel amacı, toplumu anlamak ve top-
lumsal sorunlara çözümler üretmektir.
E) Sadece estetiğe indirgenen sanat, toplumun sorun-
larından uzak kalmak durumundadır.

4. Dil yaşayan bir varlık olarak değişmeye muhtaçtır. Bir
dil iç ve dış sebeplere bağlı olarak tarihî süreç içerisin-
de değişir. Bu değişimin en belirgin göstergelerinden
biri kelimelerin zaman içinde uğradıkları ses değişiklik-
2. Kültürü oluşturan unsurlardan birisi olarak dil, çevresel leridir. Dilde görülen değişimler sadece biçimle sınırlı
faktörlerin değişmesine uygun bir ahenk içindedir. Şu değildir, anlamsal değişmeler de dil değişimine neden
an yeryüzünde görülen dillerin hiçbirisi, birkaç yüzyıl olur. Bu değişmelerin birçoğunda, çeşitli aktarmalar et-
önceki hâllerini korumamaktadır. Değişim zorunluluğu kili olmuştur. İnsanın vücut bölümlerinin, organlarının
ya dilin kendi iç yapısı ya da o dili konuşanların bazen adlarıyla doğadaki nesneler arasında ilişki kurulması,
amaçlı bazen amaçsız müdahaleleri sonucuyladır. doğadaki nesnelerin ve onların niteliklerinin insanlar
Dildeki değişim; dil bilgisi, kelime hazinesi ve üslup dü- için kullanılması, duyular arasındaki aktarmalar ve ad
zeyinde olabilir. Yazım, ses uyumları, ekler bakımından aktarmaları anlam değişmesinin örneklerindendir.
dilin kendini sürekli yenilediği gözlemlenmektedir.
Bu parçada söz edilen anlam değişmelerinden biri-
Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- ne, aşağıdakilerden hangisi örnek olarak gösterile-
miştir? mez?
A) Dilin dış faktörlerle uyumlu bir biçimde değişime uğ- A) Onu her seferinde heyecanlandıran buluşmalardan
radığına sonra kırık bir kalple geri dönüyordu.
B) Günümüzde var olan bütün dillerin zaman içinde B) Vasıf’ı hem arkadaş canlısı bir insan hem de gayet
değiştiğine pişkin bir iş adamı olarak tanıyordum.
C) Bir dildeki değişimin farklı birçok seviyede gerçekle- C) Genç ressamın ilk sergisinde en çok eleştirilen
şebileceğine yönü, tablolarında kullandığı çiğ renklerdi.
D) Kendini yenilemeyen bir dilin zaman içinde yok ola- D) Akdeniz’in mavi sularını, iki hafta boyunca birbiriyle
bileceğine yarışan beyaz yelkenler süslüyordu.
E) Dilin doğal yollar ya da müdahaleler ile değişim E) Ali’nin bütün gün başında çalıştığı makinenin dişleri
gösterdiğine tebessüm eder gibi tatlı bir ses çıkardı.

25
25