Page 30 - Dört Dörtlük-AYT-Edebiyat

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Şiir Bilgisi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

6. Şiirin nazım biçimi belirlenirken ----, ----, ---- gibi şekil 8. I. Ortak zevk ve dil anlayışına sahip şairlerin ortak şe-
özellikleri; nazım türü belirlenirken içerik ile ilgili ----, ---- kil özelliklerini, ahenk unsurlarını, imge ve temaları
esas alınır. kullanarak oluşturduğu şiir anlayışıdır.

Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin II. Duygu, düşünce ve hayallerin genellikle ölçülü,
hangisi getirilemez? uyaklı dizeler hâlinde anlatılan şeklidir.
III. Şiirin bütününü oluşturan dizelerin kümeleniş biçimi-
A) nazım birimi
dir.
B) edebî sanatlar
IV. Bir şiirin işlediği konuya göre aldığı isimdir.
C) ölçü
Numaralanmış açıklamalardan hangisi aşağıdaki-
D) tema
lerden biriyle eşleştirilemez?
E) kafiye düzeni
A) Şiir
B) Nazım biçimi
Çözüm:
C) Nazım türü
Şiirin nazım biçimi belirlenirken nazım birimi, kafiye dü-
zeni, ölçü gibi şekil özellikleri; nazım türü belirlenirken D) Şiir geleneği
içerik ile ilgili konu, tema esas alınır. Edebî sanatlar E) Nazım birimi
nazım biçimi ve nazım türü belirlenirken esas alınmaz.
Cevap: B
Çözüm:
I: Şiir geleneği II: Şiir III: Nazım birimi IV: Nazım türü
7. Aşağıdakilerin hangisinde nazım birimine göre na- Nazım biçimiyle ilgili bir açıklama yapılmamıştır.
zım biçimi parantez ( ) içinde yanlış verilmiştir?
Cevap: B
A) Şeb-i hicrân yanar cânum töker kan çeşm-i giryânum
Uyadur halkı efgânum kara bahtum uyanmaz mı
9. I. Gönül gurbet ele varma
(tuyuğ)
Ya gelinir ya gelinmez
B) Seni aramaktan dünyanın başı dertte;
Her dilbere meyil verme
Zengine def göründüğün yok, fakire de;
Ya sevilir ya sevilmez
Sen konuşursun da biz sağır mıyız yoksa,
II. Dudağı sarkmış u düşmüş enek
Hep kör müyüz, sen varsın da görünürde.
Yorulur arkasına konsa sinek
(rubai)
Numaralanmış dizelerle ilgili aşağıdakilerin hangisi
C) Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâde
söylenebilir?
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’dâbâd’e
A) Nazım biçimleri aynıdır.
İşte üç çifte kayık iskelede âmâde
B) Nazım birimleri aynıdır.
Gidelim serv-i revânım yürü Sa’dâbâd’e
C) Farklı geleneğin şiirleridir.
(şarkı)
D) Döşedi mihr-i felek yolları dîbâlar ile D) Nazım türleri aynıdır.
Etdi teşrif çemen mülkini sultân-ı bahâr E) Alındıkları şiirin son bölümleridir.
(kaside)
E) Kudretin izhâr edüp hem ol Celil Çözüm:
Birliğine bunları kıldu delil I. şiirin nazım birimi dörtlük, II. şiirin nazım birimi beyit-
(mesnevi) tir. Nazım birimleri farklı olduğu için bu şiirlerin nazım
biçimleri de farklıdır. Nazım türü olarak I. şiir halk edebi-
yatı, II. şiir divan edebiyatı nazım türüdür. Şairlerin tak-
Çözüm: ma isimlerine yer verilmediği için bu şiirler, alındıkları
şiirlerin son bölümleri değildir. Kullanılan dil ve nazım
Rubai, şarkı ve tuyuğ bentlerle, kaside ve mesnevi be- birimlerinden hareketle bu şiirler, farklı geleneklere ait
yitlerle yazılır. A seçeneğindeki şiirde beyit nazım birimi şiirlerdir.
kullanıldığı için nazım biçimi tuyuğ olamaz.
Cevap: C
Cevap: A

28 29