Page 77 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Halk Şiiri TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

15. 16. Aşağıdaki dizeler üç dörtlükten oluşan bir semaiye aittir.
Âşık edebiyatının en ünlü saz şa-
Emrah eder Selvi boyun I
irlerindendir. Lirizm yüklü koşmaları,
semaileri, varsağıları; güzellemele- Âşık Ömer I Huri melek midir soyun
ri vardır. Aşk, sevgi, doğa en fazla Sürüden ayrılan koyun
işlediği konulardır. Saf, duru, yalın
Kuzum der de meler gelir
bir dili vardır.
Bir yiğit gurbete düşse II
Gör başına neler gelir
Asker ozanlardandır. Yeniçeriler
arasında yaşamıştır. Aruzla da Karacaoğlan II Sılası hatıra düşse
şiirleri vardır. Divan şiirinden et- Yaş gözüne dolar gelir
kilenmiştir. 108 şairden bahsettiği Bağrıma basayım taşlar III
Şairnâme'si ilk olma özelliğinde-
Didemden akıttım yaşlar
dir.
Yuvasın terkeden kuşlar
Taşlamalarıyla ünlüdür. Alaycı
destanlar yazmıştır. Divan nazım Gevherî III Yuvam der de döner gelir
türlerini ve aruzu kullanmıştır.
Bu dörtlüklerin semainin özelliklerine göre sıralanı-
Sergüzeştnâme adlı bir eseri vardır.
şı, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
18. yüzyılın en önemli âşıkların-
dandır. Divan şiirinden etkilenmiş Bayburtlu IV A) I - II - III
hatta divan tertiplemiştir. Bazı şi- Zihnî B) II - I - III
irleri Türk sanat müziği makamla-
rında bestelenmiştir. C) II - III - I
Toroslarda göçebe olarak yaşayan D) III - I - II
Avşar boyundandır. Yiğitçe bir Dadaloğlu V E) III - II - I
söyleyişi vardır. Varsağı ve ko-
çaklamalarıyla ünlüdür.
Çözüm:

Şiirlerde dörtlüklerin sıralanışında dikkat edilecek hu-
Tablodaki bilgilerden hangileri yer değiştirmelidir? suslardan birincisi kafiye şemasıdır. Daha sonra şa-
irin mahlasını kullandığı dörtlüğün belirlenmesi şiirin
A) I-II / III-IV
dörtlüklerini sıralamada kolaylık sağlayacaktır. Ayrıca
B) II-III / I-V
özellikle anlam bütünlüğünün şiirin geneline yayılmış
C) II-III / I- IV olduğu şiirlerde anlam bağlantısı da göz önünde bulun-
durulmalıdır. Buna göre II. nin abab şeklinde kafiyelen-
D) I-III / II-IV
mesi ilk dörtlük; I. de şairin mahlasını kullanması son
E) I-IV / II-V dörtlük olduğunu göstermektedir.
Cevap: C
Çözüm:
I. de verilen bilgiler özellikle sanatçının lirik bir dil
kullanması ve divan şiirinden etkilenmemiş olma-
sı Karacaoğlan’a aittir. II.de yer alan bilgiler içinde
"şairname’" yazmış olması Âşık Ömer’in özelliğidir.
Buna göre I ile II yer değiştirmelidir. III.de sözü edilen
Sergüzeştname Bayburtlu Zihnî’ye aittir. Divan sahibi
olacak kadar divan şiirine hâkim olan ve etkilenen ise
Gevherî’dir. Bu yüzden III ile IV yer değiştirmelidir.
Cevap: A

77
77