Page 74 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Halk Şiiri ÇÖZÜMLÜ SORULAR

5. Bülbülün yuvasına Çözüm:
Gül girer rüyasına Verilen şiirlerin ikisi de 8’li hece vezni ile yazılmıştır.
Bülbül güle âşıktır Tema olarak Allah aşkı ‘’konuşturma’’ sanatıyla ve-
rilmiştir. Yunus Emre’ye ait şiir 13. yüzyıla aittir. Pir
Mecnun da Leyla’sına
Sultan Abdal’a ait şiirse 16. yüzyıla aittir.
Mecnun Leyla der iken
Cevap: C
Erişti Mevlâ’sına.

Bu şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
7.
A) Telmih sanatı kullanılmıştır. I. Telmih sanatından faydalanıl-
B) Manzumlara yer verilmiştir. Denizin dibi mildir mıştır.
Beni söyleten dildir II. Aşk teması işlenmiştir.
C) Benzetmelerden yararlanılmıştır.
Pirimizi sorarsan III. aaxa şeklinde kafiyelenmiştir.
D) Yedekli mâni örneğidir.
Ferhat ile Şirin’dir IV. Tunç uyak vardır.
E) Devrik cümlelerden yararlanılmıştır. V. 7’li hece ölçüsü kullanılmıştır.

Çözüm:
Bu dizelerle ilgili olarak hangisi söylenemez?
Leylâ ve Mecnûn eserine atıf yapılarak telmih sana-
A) I B) II C) III D) IV E) V
tı yapılmıştır. Gül-bülbül manzumuna yer verilmiştir.
Sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek ye-
dekli mâni oluşturulmuştur. “Gül girer rüyasına, erişti Çözüm:
Mevlâ’sına" vb. örneklerle devrik cümle kullanılmıştır.
“Bülbül güle âşık” dizesiyle bülbül ve gül kişileştirilmiş- I. Şiirde bilinen bir tarihî olayı, kişiyi hatırlatma (telmih)
tir. Şiirde benzetme yoktur. sanatına Ferhat ve Şirin'in aşkı hatırlatıldığı için yer ve-
rilmiştir. II. Dörtlükte aşk teması ele alınmıştır. III. Mâni
Cevap: C tipi uyakta 1, 2, ve 4. dizeler birbiriyle kafiyeli 3. dize
6. serbesttir bu nedenle "aaxa" şeklinde kafiyelenmiştir.
V. Dizeler, 7’li hece ile söylenmiştir. IV. Tunç uyak dize
SARI TAMBURA DERTLİ DOLAP
Gel benim sarı tamburam, Dolap niçün inilersin sonlarındaki sözcüklerden birinin diğer sözcük içinde
Sen ne için inilersin? Derdim vardır inilerim aynı şekilde yer almasıdır. Verilen dizelerde bu kulla-
İçim oyuk, derdim büyük, Ben Mevla'ya âşık oldum nım söz konusu olmadığı için tunç uyak yoktur.
Ben anın'çin inilerim Anın içün inilerim
Cevap: D
Göğsüme tahta döşerler, Benim adım dertli dolap
Durmayıp beni okşarlar, Suyum akar yalap yalap
Vurdukça bağrım deşerler Böyle emreylemiş Çalap
Ben anın'çin inilerim. Derdim vardır inilerim
8. Kuzu su
Sarı tamburadır adım, Yunus bunda gelen gülmez Çay kuru çeşme kuru
Göklere ağar feryadım, Kişi muradına ermez Nerden içsin kuzu su
Pîr Sultan'ımdır üstadım, Bu fanide kimse kalmaz
Ben anın'çin inilerim. Derdim vardır inilerim Beni yakıp kül eden
PİR SULTAN ABDAL YUNUS EMRE Bir ananın kuzusu

I. Ölçü I. Tenasüp
II. Dönem II. Açık istiare
III. Tema III. Hüsnütalil
Tabloda verilen şiirlerde belirtilen unsurlardan IV. Teşhis
hangileri ortaktır?
Bu dizelerde verilen söz sanatlarından hangileri vardır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV

74 75