Page 75 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Halk Şiiri TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Çözüm: 10.
Verilen mânide anlamca birbiriyle ilgili sözcükler (çay-
I. Su gelir akar gider Benzetmenin iki temel öge-
kuzu-su-çeşme-içmek) bir arada kullanılmasından dolayı
Taşları yıkar gider si olan kendisine benzeyen
tenasüp (uygunluk) sanatı vardır. Benzetmenin iki temel
Dünya bir penceredir ve benzetilenin kullanıldığı
ögesinden kendisine benzetilenin kullanılıp benzeyenin
Her gelen bakar gider. yardımcı ögelerin bulun-
kullanılmadığı istiarelere açık istiare denir. Dizelerde
madığı benzetmelere gü-
"kuzu" sözcüğü sevgilinin yerini tutacak şekilde kullanıla-
zel benzetme (teşbihibeliğ)
rak açık istiare yapılmıştır.
denir.
Cevap: A II. Hesapladım ayları Yazılışları ve söyleniş-
Köyde bir gurbette yüz leri aynı, anlamları ayrı
9. Aşkın aldı benden beni Ayrılık ağlatırsa olan sözcükleri bir arada
kullanma sanatına cinas
Bana seni gerek seni Güler mi gurbette yüz
denir.
Ben yanarım dün ü günü
III. Halıları nakışlı Anlama güç katmak için,
Bana seni gerek seni Yolları var yokuşlu aralarında gerçek ya da
Ablası maral gibi mecaz, çeşitli yönlerden
Kendi ceylan bakışlı ilgi, benzerlik bulunan en
Ne varlığa sevinirim az iki varlıktan zayıf olanı
Ne yokluğa yerinirim nitelik bakımından güçlü
Aşkın ile avunurum olanın özellikleri ile süs-
leme sanatına benzetme
Bana seni gerek seni
denir.
IV. Köküne su gitmezse Herhangi bir olayı gerçek
Yunus durur benim adım Ağaç meyve verir mi nedeninin dışında daha
Gün geçtikçe artar oldum Âşıklar ah çekmezse güzel ve hayalî bir nede-
Dağlarda kar erir mi ne bağlayarak açıklama
İki cihanda maksudum
sanatına hüsnütalil denir.
Bana seni gerek seni
V. Çiçeklerin goncası Bir özelliğin ya da durumun
Fikirlerin incesi olduğundan daha çok gös-
YUNUS EMRE
Sözünde duruyorsun terilmesine abartma (mü-
Yukarıdaki ilahi ile ilgili verilen bilgilerden hangisi Kaç gel bayram gecesi balağa) denir.
yanlıştır?

A) aaaa/bbba/ ccca şeklinde uyaklanmıştır.
B) Şair son dörtlükte mahlasını söylemiştir. Tabloda verilen şiirlerin hangisinde karşısındaki
C) Sade ve temiz bir Türkçe kullanılmıştır. açıklamaya uygun bir söz sanatı yoktur?
D) Kaybedilen sevgiliye duyulan özlem anlatılmıştır. A) I B) II C) III D) IV E) V

E) 8’li hece vezni ile söylenmiştir.

Çözüm: Çözüm:
A seçeneği: Şiirde koşma tipi kafiye düzeni yani düz I. örnekte dünya pencereye benzetilerek teşbihibeliğ,
uyak kullanılmıştır. B seçeneği: Şair son dörtlükte mah- II. örnekte yüz sözcükleri yazılışı aynı anlamları farklı
lasını ‘’Yunus’’ olarak söylemiştir. C seçeneği: Şiirde olan sözcükler olduğu için cinas yapılmıştır. III. örnekte
anlaşılması kolay sade bir Türkçe kullanılmıştır. E se- abla marala benzetilmiştir. IV. örnekte dağlardaki ka-
çeneği: Şiirde dizelerin hece sayıları eşit olup 8’dir yani rın erime sebebi âşıkların ah çekmesine bağlanarak
şiir, hece vezniyle söylenmiştir. D seçeneği: Şiir dinî hüsnütalil sanatı yapılmıştır. V. örnekte dizelerde sev-
tasavvufi edebiyatın etkisinde yazılmış olduğu için ‘’ila- giliyi gonca çiçeğe benzetme durumu söz konusudur.
hi aşk’’ dile getirilmiştir. Somut bir aşktan ve sevgiliden Açıklamada ise mübalağa sanatının açıklaması vardır.
bahsedilmemiştir.
Cevap: E
Cevap: D

75