Page 138 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Sanat Felsefesi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. Yazın soğuk bir limonata içmek çoğu insana haz verir. 4. Güzeli beğeniş, estetik bir yargıdır. Böyle bir yargıya ne-
Bunaltıcı sıcakta serinletir ve bu durum bir çoğumuzun den olan düşünce; isteğe, hazza ve beğeniye yönelik du-
hoşuna gider. Fakat bu gittiğimiz bir konserin hoşumuza yarlılığı yaratmaktadır. Bu durum, kendine özgü bir değer
gitmesi ve müzikten aldığımız hazla aynı anlama gelmez. yargısının meydana gelmesine olanak sağlamaktadır.
Güzeli beğeniş çıkarsız ve özgün bir hazdır. Sırf estetik
Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? beğeniyi açıklama yolunda, hiçbir hazırlığa dayanmadan
ansızın beliren bu tür bir yargı, a priori yargıdır. Beğeni
A) Güzel ve hoşun aynı anlama geldiği
yargıları düşünsel düzeyde ve insanların ortak estetik
B) Ortak estetik yargıların olmadığı
duygusuna dayalı, zorunlu ve genel geçer yargılardır.
C) Haz veren her şeyin güzel olduğu
Parçada vurgulanmak istenen asıl yargı aşağıdaki-
D) Her hoş olanın estetik değer taşımadığı
lerden hangisidir?
E) İnsana sadece sanatın haz verdiği
A) Bir eserin sanatsal niteliği alımlayıcının kişisel yargıla-
rına bağlıdır.
Çözüm: B) Sanat eseri güzellik açısından aynı koşul ve kurallar-
dan yararlanarak oluşur.
Parçada insana haz veren ve insanın hoşuna giden
herşeyin estetik bir değer taşımayabileceği ilgili bir ör- C) Sanata yönelik beğeni yargıları ortak estetik duygula-
nek verilmiştir. Buna göre hangi seçeneğe ulaşılacağını ra dayalı olarak ortaya çıkar.
bulmamız istenmiştir. D) Eserlere yönelik beğeni akılsal etkilenişten de önce,
duygusal planda gerçekleşir.
Seçeneklere baktığımızda;
E) Sanata yönelik yargıda isabet, eleştiricinin duyumsa-
A) Güzel ve hoşun aynı anlama gelmesi, her güze-
ma ve algılama gücüne bağlıdır.
lin hoş her hoşa gidenin güzel olduğu anlamına gelir.
Fakat parçada limonata içmek hoşumuza gitse de bu Çözüm:
durum sanatın hoşumuza gitmesiyle aynı anlama gel- Parçada güzeli beğenmenin çıkarsız ve özgün bir haz-
mez denmiştir. Bu seçeneğe ulaşılamaz. dan kaynaklanarak bir değer yargısına dönüştüğü ve
zorunlu genel geçer bir yargı olduğu ifade edilmiştir.
B) Parçada güzelliğin göreceli olduğuna yani ortak
estetik yargıların olamayacağına yönelik bir ifade yer Ayrıca bu yargının hiçbir hazırlığa dayanmadan aniden
ortaya çıkan bir yargı olarak a priori yani deneyim ön-
almadığı için bu seçeneğe ulaşılamaz.
cesi olduğu belirtilmiştir. Buna göre seçeneklere baktı-
C) Parçada soğuk bir limonatanın çoğu insana haz ğımızda;
verse de bu durumun sanatsal güzellikten duyulan haz- A) Bir eserin sanatsal niteliğinin kişisel yargılara dayalı
la aynı anlama gelmediği belirtildiği için bu seçeneğe olması parçada yer alan yargıların genel geçer ve zo-
ulaşılamaz. runlu yargılar olması düşüncesi ile çelişir. Bu nedenle
bu seçeneğe ulaşılamaz.
D) Parçada insanın her hoşuna giden şeyin sanatsal
güzellikten duyulan haz ve hoşa gitme duygusuyla aynı B) Sanat eserinin aynı koşul ve kurallardan oluşması
olmadığı belirtildiği için doğru cevap 'D' seçeneğidir. parçada ifade edilen estetik yargıların özgün ve hazır-
lıksız olarak ortaya çıktığı fikriyle çelişir. Bu nedenle bu
E) Parçada limonata içmenin de müzik dinlemenin de seçeneğe ulaşılamaz.
insana haz verdiği belirtilmiştir. Sadece bu iki durumda
duyulan hazzın aynı şey olmadığı ifade edilmiştir. Bu C) Parçada estetik yargıların ortak estetik duygulara
dayalı, zorunlu ve genel geçer olduğu vurgulanmıştır.
nedenle sadece sanatın insana haz verdiği söylenemez.
Bu durumda bu seçenekte geçen yargı, parçada vur-
gulanan asıl düşünce ile örtüşmektedir. Doğru cevap
“C” seçeneğidir.
Cevap: D
D) Parçada estetik yargıya neden olan düşüncenin iste-
ğe, hazza ve beğeniye yönelik duyarlılığı arttırdığı ifade
edilmiştir. Bu durumda duyguya yön verenin düşünce
olduğu ifade edilebilir. Bu seçeneğe ulaşılamaz.
E) Parçada sanata yönelik yargının isabetli olması ve
bunun duyumsama ve algılama gücüne bağlı olması
üzerinde durulmamıştır.

Cevap: C

136 137