Page 140 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Sanat Felsefesi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

7. Tan yerinin ağarmasında, suların büyülü şırıltısında, 8. Sanatın bize gerçekliği değil de görünüşü verdiğini, sa-
seher vaktinin umut getiren aydınlığında, aşktan yor- natta söz konusu olanın görüntüler olduğunu savunan
gun düşmüş gözlerin mahmurluğunda, rüzgârla sav- Platon'a göre, gerçek varlık alanı idealar dünyasından
rulan ağaçların uğultusunda, denizin uçsuz bucaksız oluştuğu için, sanat eseri kopyanın kopyası olmak duru-
maviliğinde, seherde bir kuşun ötüşünde, dağların ye- mundadır. Başka bir deyişle, sanatın konusu olan nes-
şilliğinde bizi kendimizden alan o muhteşem güzelliği ne ya da fenomenler, gerçekliği olmayan kopyalardır.
görmemek mümkün müdür? Bir de bu güzelliğin bir res-
samın tuvalinde, bir müzisyenin notalarında, bir şairin Zira gerçekten var olan yalnızca idealardır.
dizelerinde, bir heykeltıraşın heykelinde can bulduğunu Buna göre Platon’un sanat anlayışını aşağıdakilerden
düşünün. Sanatçının eliyle güzelliğe güzellik kattığını
düşünün. hangisi en iyi şekilde ifade eder?
A) Taklit olarak sanat
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine
ulaşılamaz? B) Yaratma olarak sanat
A) Sanat nesnel olanın öznel bir ruhla yorumlanmasıdır. C) Oyun olarak sanat
B) Sanatın güzeliyle doğadaki güzel aynıdır. D) Varoluş olarak sanat
C) Sanat eseri özgün bir karaktere sahiptir. E) Görünüş olarak sanat
D) Sanat eseri somut bir üretimdir.
E) Sanatçı doğadan ilham alır. Çözüm:

Çözüm: Platon, bir kavram realisti olarak gerçek olanın du-
yularımızla algıladığımız fiziksel nesneler değil ak-
İnsanlar doğanın güzellikleriyle etkileyici anlara ta- lımızla kavrayabildiğimiz idealar olduğunu savunur.
nıklık ederken sanatçılar bu güzelliği yorumlayarak Dolayısıyla içinde yaşadığımız bu dünya ve içindekiler
yaratıcı bir anlam katarlar. Parçada sanatçının da in-
sanlar gibi doğanın güzelliklerinden etkilendiği fakat idealarının silik birer kopyasından ibarettir. Örneğin
seyretmekle kalmayıp sanatlarıyla onu dönüştürdü- idealar evreninde değişmez, kalıcı, ezeli ve ebedi tek
ğünden bahsedilmektedir. Bizden parçaya göre hangi bir insan, masa ya da ağaç ideası varken duyularımızla
yargıya ulaşamayacağımızı bulmamız istenmektedir. algıladığımız fiziksel evrende bunların kopyaları vardır.
Seçeneklere baktığımızda; Platon’un sanat görüşüne gelecek olursak ona göre sa-
natın konusu olan nesneler ideaların kopyaları olan du-
A) Bir sanat eseri sanatçının duygusal, entelektüel ve
yaratıcı süreçlerinin ürünüdür ve bu süreçte nesnel ger- yulur nesnelerdir. Sanatçı, sanatında bu dünyayı taklit
çeklik öznel bir yorumla yeniden oluşturulur. O doğayı eder. Ritmik sanatlar, doğadaki sesleri, sahne sanatları
yaratıcı ve öznel dünyasında yorumlayarak nesnelere toplumu, görsel sanatlar doğadaki nesneleri taklit eder-
sanatıyla estetik bir anlam katar. Dolayısıyla bu seçe- ler. Dolayısıyla cevabımız 'A' seçeneğidir.
neğe ulaşılabilir.
Diğer seçeneklere baktığımızda;
B) Sanatçı estetik kaygılarla hareket eder. Doğayı
kendi yorumuyla dönüştürerek sanatına has bir estetik B) Yaratma olarak sanat: Taklit olarak sanat anlayışı-
değer oluşturur. Doğadaki güzel ne kadar güzel olsa da na karşı çıkarak sanatın, sanatçının özgün deneyimin-
o sanat değildir. Bu nedenle doğadaki güzel ile sanatta- de biricik bir şekilde ortaya çıktığını savunur.
ki güzel farklıdır. Dolayısıyla bu seçeneğe ulaşılamaz.
C) Oyun olarak sanat: Bu görüşe göre, sanat etkinli-
C) Bir sanat eseri sanatçının yaratıcı sürecinin bir so- ğini bir oyun gibi değerlendirmek gerekir. Nasıl oyunda
nucu olarak ortaya çıkar. Sanat eseri sanatçının öznel çıkar, günlük kaygı yoksa ve olabildiğince özgürlük var-
dünyasının bir ürünüdür. Ona özgüdür. Her sanat eseri sa, sanatçı da bir oyuncu gibi gerçek dışı bir dünyada
sanatçının kişisel ifadesini yansıtır. Bu nedenle sanat eserini oluşturur.
eseri özgündür. Dolayısıyla bu seçeneğe ulaşılabilir.
D) Varoluş olarak sanat: Varoluş sanata dair görüşler-
D) Bir sanat eseri müzik, resim, heykel, şiir, roman den biri değildir.
gibi farklı türlerde olabilir. Bu eserler sanatçının zihin-
sel veya duygusal ifadesini somut bir şekilde yansıtan E) Görünüş olarak sanat: Görünüş sanata dair görüş-
nesneler veya yapıtlardır. Dolayısıyla bu seçeneğe de lerden biri değildir.
ulaşılabilir.
Cevap: A
E) Renkler, şekiller, sesler, dokular, desenler, do-
ğanın eşsiz manzaraları bizler gibi sanatçıları da et-
kiler. Bu nedenle doğa sanatçıların ilham kaynağıdır.
Dolayısıyla bu seçeneğe de ulaşılabilir.
Cevap: B

138 139