Page 143 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 1 TEST
Sanat Felsefesi

1. Sanat; duyguların dışa vurulmasına yönelik bir etkinlik 4. Mevlânâ Mesnevî’ nin 1. cildinde “Padişah ve Leyla” is-
alanıdır. Sanatçı, yaratıcılığını kullanarak ve kendi yoru- minde bir öykü anlatır. Bu öyküye göre padişahın biri,
munu becerisiyle birleştirerek eserini ortaya koyar. Esere aşkı uğruna Mecnun’u deli divane edip çöllere düşüren
yönelen alımlayıcı ise kendi beğeni ölçütleri doğrultusun- Leyla’yı çok merak eder. Adamlarına Leyla’yı bulup hu-
da yorumunu ifade eder. Sanatı, felsefi açıdan incele- zuruna getirmeleri emrini verir. Adamları bu emir üzerine
mek sanat felsefesini doğurur. Sanat felsefesi; sanatın Leyla’yı bulup padişahın huzuruna getirirler. Daha önce
ne olduğunu, yapısını, işleyişini, sanat eserinin özellikle-
rini ve sanatın değerini sorgulayan felsefe disiplinidir. görülmemiş kadar güzel bir kız geleceğini uman padişah
Leyla’yı görünce şaşkına döner. Karşısında son derece
Buna göre aşağıdakilerden hangisi sanat felsefesi- sıradan bir kızcağız durmaktadır. Şaşkınlıktan kendini tu-
nin sorduğu sorulardandır? tamaz ve sorar:

A) Herkesin beğendiği güzel bir nesne var mıdır? - Mecnun’un aşkınla deli divane olup dağlara, çöllere düş-
B) İnsan eylemlerinde özgür müdür? tüğü Leyla sen misin? Hayret, öyle fevkalade bir güzelliğin
C) Evrenin varlığının amacı nedir? de yok. Bu ülkede senden çok daha güzel niceleri varken
nasıl olur da Mecnun senin için deli divane olur?
D) Doğru bilginin kaynağı nedir?
E) Egemenlik türleri nelerdir? Leyla padişahın gözlerinin içine bakar ve cevap verir:

- Padişahım lütfen susunuz. Belki ben umduğunuz kadar
2. Güzellik algısı kişiden kişiye değiştiği gibi içinde bulundu- güzel değilim ama siz de Mecnun değilsiniz.
ğu zamana ve topluma göre de değişiklik gösterir. Ancak
Leonardo da Vinci’nin 15. yüzyılda yaptığı ‘Son Akşam Öyküden yola çıkarak güzellik kavramına dair han-
Yemeği’ freski veya Beethoven’in 1801'de tamamladığı gi yorum yapılabilir?
‘Ay Işığı Sonatı’ bestesi gibi aradan uzun zaman geçse A) Uyum ve orantılı olanda kendini gösterir.
de hâlâ dünyanın her bir noktasından büyük beğeni top-
layan sanat eserleri de vardır. B) Değişmez ve nesnel bir nitelik taşır.
Bu parçada asıl vurgulanan yargı aşağıdakilerden C) Akılla kavranan bir ideadır.
hangisidir? D) Onu algılayan öznededir.

A) Bazı eserler dünyadaki tüm insanların beğenisini E) İyi ve faydalı olandır.
toplamıştır.
B) Sanatsal beğeninin çağları ve dönemleri aşan bir
yönü de vardır.
C) Geçmişten günümüze sadece resim ve müzik eser-
leri ulaşmıştır.
D) Güzellik, onu algılayan insan kadar algılanan nesne
ile de ilgilidir.
E) Zaman, insanların beğeni kıstaslarında önemli de-
ğişimler yaratmıştır. 5. - Antik Yunan filozofu Platon için, güzel ikiye ayrılır:
Bir idea olan kendinde güzeldir ki bu güzel değişmez.
Diğeri ise tek tek var olanlardaki değişen güzeldir.
3. Güzelin ne olduğu, hem sanat felsefesi hem de estetik tara-
fından sorgulanmaktadır. Sanat felsefesi yalnızca sanattaki - Aristoteles'e göre güzel bir bütünü meydana getiren
güzeli konu edinirken, estetik her alandaki güzeli konu edi- ögelerin birbiri ile uyumlu ve ahenkli olmasıdır.
nir. Sübjektif değerlendirmeler yapan bu iki alan için estetik,
sanat felsefesine göre daha kapsamlıdır diyebiliriz. - Sokrates'e göre güzel iyi, faydalı ve doğru olandır.

Buna göre estetikle ilgili olarak; Yukarıda görüşlerine yer verilen üç Antik Çağ
filozofu sanat felsefesinin hangi sorusuna yanıt
I. Doğadaki ve sanattaki güzeli konu edinir. vermişlerdir?
II. Sanat felsefesinin alt dalıdır.
A) Sanat eserinin nitelikleri nelerdir?
III. Kişiye göre yargılarda bulunulur.
B) Sanatın toplumsal işlevi var mıdır?
verilenlerden hangileri söylenebilir?
C) Hangi nesneler sanat eseri sayılır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) Sanat ve zanaat arasındaki fark nedir?
D) I ve III E) II ve III E) Güzellik nedir?

141
140 141