Page 48 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Varlık Felsefesi ÇÖZÜMLÜ SORULAR

11. Filozof evrende var olan her şeyin form kazanmış birer 12. Aristoteles’e göre deney dünyasında karşılaştığımız
madde olduğunu söyler. Tüm var olanlar, özlerini değiş- bütün varlıklar belli bir modele göre ve belli bir ereği,
tirmeden belirli bir amaç doğrultusunda sürekli olarak işlevi yerine getirmek üzere hareket ve değişme için-
bir biçimden bir başka biçime doğru değişirler. Bu biçim de gibidirler. Çam ağacı tohumundan her zaman çam
değiştirmeler dört nedenin etkisiyle gerçekleşir. Bu dört ağacı meydana gelir. Göz görmek, burun koklamak için
nedeni de filozof maddi neden, formel neden, fail neden yapılmış, yapılandırılmış görünmektedir. Kısaca evren-
ve ereksel neden olarak açıklar. deki hareket ve değişmeler belli bir ereği, işlevi yerine
getirmek üzere gerçekleşir gibi görünmektedirler. O
Bu parçada görüşleri açıklanan filozof aşağıdakilerden hâlde evrenin, Demokritos’un düşündüğünün tam tersi-
hangisidir? ne, teleolojik bir yönde gerçekleşen olaylar ve süreçler-
den oluştuğunu kabul etmemiz gerekir.
A) Aristoteles
B) Demokritos Bu parça ontolojinin hangi temel sorusuna yanıt
C) Parmenides niteliğindedir?
D) Platon A) Varlık gerçekten var mıdır?

E) Sokrates B) Varlığın mahiyeti nedir?
C) Varlık nasıl bir yapıya sahiptir?

Çözüm: D) Evrende amaçlılık var mıdır?
Varlığın özünü anlamak ve evrendeki değişimi açıkla- E) Varlık tek bir tözden mi meydana gelmiştir?
mak için çabalayan ilk çağ filozoflarından Aristoteles,
değişim problemini madde ile form arasında kurduğu
Çözüm:
ilişkiyle ele alır. Ona göre duyularla fark edilen her şey,
form (biçim) kazanmış maddelerdir. Her varlık bir mad- Parçada Aristoteles’in teleolojik görüşünün açıklama-
denin veya birden fazla maddenin birleşmesi sonucun- sı verilmiştir. Teleolojik görüş; doğa ya da evrenin bir
da oluşmuş bir formdur. Aynı zamanda kendinden olu- amaca göre düzenlenmiş, bir hedefe yönelmiş veya
şan başka bir formun da maddesidir. Aristoteles’e göre fonksiyonel olarak bir araya gelmiş olduğunu kabul
doğadaki her varlığın bir nedeni vardır. O, herhangi bir eder, doğada amaçlılık ararken, insan varlığından ha-
şeyin varlığını ve dünyadaki işlevini dört neden görü- reketle hemen her şeyin amaçlar, hedefler ve niyetlerle
şüyle açıklar. açıklanabileceğini öne sürer. Bu açıdan doğada her şey
bu amacı yerine getirmek ister gibi hareket etmektedir.
Cevap: A
Dolayısıyla evrenin varmak istediği bir nihai hedef var-
dır. Bu bilgiler ışığında seçeneklere baktığımızda:

A) “Varlık gerçekten var mıdır?” Metin varlığın temel-
de var olup olmadığı sorusunu değil işleyişinde bir erek
ya da amaç olup olmadığını tartışıyor. Bu yüzden bu
seçenek yanlıştır.
B) “Varlığın mahiyeti nedir?” Mahiyet problemi varlığın
özünde tözsel olarak ne olduğu sorunu ele alır. Madde,
idea, fenomen gibi yanıtlarla karşılaşılır. Bu açıdan bu
seçenek de yanlıştır.
C) “Varlık nasıl bir yapıya sahiptir?” Varlığın maddi ya
da düşünsel, değişen ya da sabit, görünüş ya da aşkın
gerçeklik gibi bir yapısına ilişkin bir soruşturmadır. O
yüzden bu seçenek de yanlıştır.
E) “Varlık tek bir tözden mi meydana gelmiştir?”
Sorudaki metin bu soruya verilmiş bir yanıt olamaz.
Çünkü varlığın tek bir tözden mi meydana geldi-
ği sorusu Thales, Anaksimandros, Anaksimenes,
Empedokles gibi İlk Çağ filozoflarının cevaplamaya
çalıştığı bir sorudur. Cevap: D

47
46 47