Page 24 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT TARİH

TARİH İlk ve Orta Çağlarda Türk Dünyası ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. İlk Türk devletleri, boy birliği şeklinde ortaya çıkmıştır. 4. Boylar konfederasyonu üzerinde yükselen ilk Türk dev-
İlk Türk toplumunun sosyal yapısı; oguş (aile), urug (ai- letleri, boylar arasında birlikteliği sağladıkları dönemler-
leler birliği), boy (ok), budun (millet) ve il (devlet) şeklin- de güçlerinin zirvesine ulaşmıştır. İlk Türk devletlerinin
de birbirine sıkı sıkıya bağlı olan unsurlardan meydana kurulması ve güçlenmesinde etkili olan boylar, bu devlet-
gelmiştir. Bu yapı içinde ön plana çıkan boylar, sosyal lerin zayıflamasında da önemli rol oynamıştır. Boyların
dayanışma ve canlılık taşımıştır. Bu durum, toplumdaki isyan etmesi ve budun birlikteliğinin bozulması, Türk
bireylere birlikte hareket etme arzusu kazandırmış ve devletlerinin güç kaybetmesine neden olmuştur.
onların zorlu mücadelelerle uzun mesafeleri aşmaları-
nı sağlamıştır. Budunların bir kağan etrafında bir araya Buna göre;
gelmesiyle de il oluşmuştur. Türkler, devlete “el” veya I. Türk devletleri gücünü tarihin her döneminde muha-
“il” adını vermiştir. Devlet, yöneticilerle iş birliği yapan faza etmiştir.
geniş halk kitlelerinin gayretleri ve katkıları sonucunda
II. Zayıflamalarında iç sebepler de dış sebepler kadar
meydana gelmiştir. Dolayısıyla budun, devletin hem ku-
etkilidir.
rucusu hem de temel unsuru olmuştur.
III. Boylar birliği sisteminin siyasi yapılanmaya etkisi
Buna göre İlk Türk devletleri ile ilgili aşağıdakiler- vardır.
den hangisi söylenemez? yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Devletin temelini aile oluşturur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
B) Birlik ve dayanışma devletleri bir arada tutan unsur-
lardır. D) II ve III E) I, II ve III
C) Halkın devlet oluşumunda rolü büyüktür.
D) Millet devletlerin oluşumunun sonucudur.
Çözüm:
E) Türk devletlerinde yönetim ve halk birlikteliği önemlidir
.
Sorunun yönlendirme bölümünde verilen I. öncüldeki
Çözüm: "Türk devletleri gücünü tarihin her döneminde muhafaza
etmiştir." ifadesi ve II. öncülde verilen "Zayıflamalarında
iç sebepler de dış sebepler kadar etkilidir.” yargılarına
Sorunun yönlendirme bölümünde verilen bilgilerden, Türk devletlerin tarih boyunca hep zirvede olmadığı ve
A,B,C ve E seçeneklerinde verilen ifadelere ulaşılır. yıkılmasında dış sebeplere vurgu yapılmadığı için ula-
“İlk Türk devletleri, boy birliği şeklinde ortaya çıkmış- şılamaz. Ancak “Boylar konfederasyonu üzerinde yük-
tır. Eski Türk toplumunun sosyal yapısı; oguş (aile)" selen bu ilk Türk devletleri, boylar arasında birlikteliği
şeklindeki ifade A seçeneğinde verilen "Devletin teme- sağladıkları dönemlerde güçlerinin zirvesine ulaşmıştır.
lini aile oluşturur.” yargısına, “Bu durum, toplumdaki İlk Türk devletlerinin kurulması ve güçlenmesinde etkili
bireylere birlikte hareket etme arzusu kazandırmış ve olan boylar, bu devletlerin zayıflamasında da önemli rol
onların zorlu mücadelelerle uzun mesafeleri aşmalarını oynamıştır.” ifadelerinden ise III. öncüle ulaşılabilir.
sağlamıştır.” ifadesi, B seçeneğinde verilen “Birlik ve
Cevap: C
dayanışma devletleri bir arada tutan unsurlardır.” yar-
gısına, “Devlet, yöneticilerle iş birliği yapan geniş halk
kitlelerinin gayretleri ve katkıları sonucunda meydana
gelmiştir.” ifadesi C seçeneğinde verilen “Halkın devlet
oluşumunda rolü büyüktür.” yargısına ve E seçeneğin-
de verilen "Türk devletlerinde yönetim ve halk birlikteliği
önemlidir.” yargısına ulaşılmasını sağlar.

D seçeneğinde verilen “Millet devletlerin oluşumunun
sonucudur.” yargısına ise yukarıda verilen ifadelerden
ulaşılamaz çünkü “Millet devletlerin oluşumunun sonucu
değil, devlet milletin oluşumunun sonucudur.

Cevap: D

22 23