Page 175 - Sanat Tarihi -12

ORTA ASYA TÜRK SANATI 5.
ÜNİTE

Görsel 5.25
İlk türbe örneklerinden olan kubbeli mezar yapıları anıt mezarlara Kubbeli ve tonozlu
örnek teşkil etmektedir. Uygur mimarisinde çok sık görülen ve Uygur tapınakları,
Stupa denilen kubbeli tapınaklarda (Görsel 5.25) duvar ile Turfan
kubbe arasındaki bağlantıları sağlamak için üçgenler
kullanılmıştır. Daha sonraları Selçuklu ve Osmanlı
mimarisinde kullanılan bu üçgenler “Türk Üçgeni”
olarak adlandırılmıştır. Bu dönemde yapılan manastır
ve tapınaklar mekân tasarımı ve avlu etrafındaki oda
dizileriyle Türk-İslam devletlerindeki medreselere örnek
olmuştur.

Heykel Sanatı

Uygurlar tapınaklara yaptıkları heykeller ile bu alanda
büyük gelişme göstermişlerdir. Bu gelişmede Göktüklerdeki
balbal geleneğinin de etkisi vardır. Tapınaklardaki Buda
heykellerinin yanında, at, deve ve keçi gibi hayvan figürleri
realist ve özgün bir anlayışla yapılmıştır. Kızıl ve Sorçuk
kentlerinde çok sayıda heykel bulunmuştur. Kızıl’da bulunan bu Görsel 5.26
döneme ait diz çökmüş erkek heykeli alçıdan yapılmış ve omzunda At başı heykeli,
yük taşır şekildedir. Yine Sorçuk’ta bulunan at başı heykelinde Sorçuk
yele ve perçemler gerçekçi şekilde verilmiştir. Bu heykelde
Uygurlar kendilerinden önce Hunlar ve Göktürklerde de görülen Türk
hayvan üslubunun özelliklerini yansıtmıştır (Görsel 5.26).

175