Page 84 - Sanat Tarihi -12

3. İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS
ÜNİTE

3.3.3. Urartu Sanatı

Urartu Krallığı MÖ 9 - 6. yüzyıllar arasında Doğu
Anadolu’da, Van Gölü çevresinde kurulmuştur. Baş-
kentleri bugün Van Kalesi olarak bilinen Tuşpa’dır
(Görsel 3.58). İlk dönemlerde şehir devletleri hâlinde
yaşayan Urartular, Asur saldırılarına karşı koyabilmek
için merkezî bir krallık olarak birleşmişlerdir. Kimmer-
lerin ve İskitlerin saldırıları sonucu zayıflayan Urartulara
MÖ 550’lerde İskitlerle birleşen Medler son vermiştir.

Mimari

Urartuların yaşadığı bölgenin kayalık bir araziye sahip
olması anıtsal kaya mimarlığının ve kral mezarlarının güzide
örneklerinin verilmesinde son derece etkili olmuştur. Usta-
lıkla işledikleri 20-25 ton ağırlığındaki taşları sarp tepelere
çıkararak anıtsal yapılar inşa etmişlerdir (Görsel 3.60).
Görsel 3.58
Van Kalesi

Görsel 3.59
Altıntepe Tapınağı,
Erzincan
Tapınak, saray, yönetim binaları ve çeşitli bölümleri
olan Urartu kaleleri sık kuleli surlarla çevrilidir. Buna en
güzel örnek ise Van (Tuşpa) Kalesi’dir. Bu yapılar konum-
ları, planları ve yapım teknikleri ile anıtsal mimarlık
örnekleridir. Özellikle kendilerine özgü tapınakları ve
saraylarındaki apadana adı verilen çok sütunlu kabul
salonları Urartuların mimarlık tarihine getirdiği yeni-
liklerdir. Urartu açık hava tapınakları içerisinde önemli bir
yere sahip olan Altıntepe Tapınağı (Erzincan) bu tipi en
iyi tanıtan örnektir (Görsel 3.59). Tapınaklarda tanrı
heykelinin bulunduğu bir kutsal oda, büyük bir avlu, sunak
bölümü ve odalar bulunmaktadır. Urartu sanatının en
önemli özelliklerinden biri de bu anıtsal yapıların duvar-
larını süsleyen duvar resimleridir. Urartuların resmî
yapılarını süsleyen duvar resimleri büyük ölçüde Asur
resim sanatından etkilenmişse de bazı motifler ve üslup
bakımından ondan farklılık gösterir. Canlı ve renkli çeşitli
motiflerden oluşan duvar resimlerinde geometrik ve bitkis-
Görsel 3.60
Meherkapı, Van el motiflerle çeşitli hayvan sahneleri işlenmiştir.

84