Page 98 - Sanat Tarihi -12

3. İLK ÇAĞ’DA DOĞU AKDENİZ HAVZASI UYGARLIKLARI VE BİZANS
ÜNİTE

Tapınaklarda heykelle beraber kabartma-
lara da çokça rastlanmaktadır. Aigina Aphaia
Tapınağı alınlıklarındaki Troya Savaşı'nı konu
alan kabartmalarda eğilme, düşme, diz çökme
veya uzanma gibi farklı duruşlar başarı ile
yansıtılmış, boyut ve figürler arasında tutarlı
bir uyum yakalanmıştır (Görsel 3.92). Yine
Olympia Zeus Tapınağı'nda metoplardaki
kabartmalarda ise olimpiyat oyunlarının efsanevi
kahramanı Herakles tasvir edilmiştir.
Görsel 3.92
Troya Savaşı kabartmaları, Helenistik Dönem (MÖ 330-30): Bu dönemde Yunan kültürünün, Ön
Aigina Aphaia Tapınağı
Asya ve Mısır kültürlerinden etkilenmesi sanatta da köklü değişimlere
neden olmuştur. Mimaride olduğu gibi heykel ve kabartmada geleneğe
bağlı olmakla birlikte, konuları ve eğilimleri açısından yeniliklere açık bir
sanat anlayışı görülmektedir. Bol kıvrımlı elbiseler, vücudun farklı
yönlerde zıtlık oluşturacak biçimdeki zor duruşları ve ifade, heykeltıraşlara
konu olmuştur. Acı, korku, keder ve sevinç gibi ifadeler ve bu duygularla
uyumlu zaman zaman abartılı hareketler heykellerde görülen özelliklerdir
(Görsel 3.93). Heykeltıraşların mitolojik hikâyeler veya tarihî olaylardan
esinlenmeleri ve teknik açıdan oldukça güç olan grup heykellerine karşı
ilgileri yine bu dönemde ağırlık kazanmıştır. Eskiye kıyasla dinî konulardan
uzaklaşılmıştır. Dönemin en ünlü sanatçılarından biri olan Lysippos,
Polykleitos tarafından getirilen başın gövdeye olan 1/7 oranını, figürlere daha
ince, esnek ve uzun görünüm kazandıracak biçimde 1/8’e çıkartmıştır.
Dönemin ünlü eserlerinden biri olan Bergama’daki Zeus Altarı kabartma-
larında bu özellikler açıkça görülmektedir (Görsel 3.94). Dönem heykel-
tıraşlığının diğer ünlü eseri, Laokoon ve oğullarının yılanlar tarafından
öldürülüşünü tasvir eden heykel grubudur.

Görsel 3.93
Yüz ifadelerindeki acı,
korku ve keder

Görsel 3.94
Zeus Altarı, Bergama

98