Page 62 - Tarih 11 - Ünite 4
P. 62

4. ÜNİTE


                                              Balkanlardaki Toprak Kayıpları

                                              Osmanlı Devleti 1876, 1909 ve 1913 yıllarındaki darbeler sonrası
                                              yaşadığı siyasi sıkıntılar sebebiyle pek çok toprağını kaybetmiştir.
                                              XIX. yüzyılın başlarından itibaren Fransız İhtilali’nin yaydığı milli-
                                              yetçilik fikri başta olmak üzere yaşanan çeşitli gelişmeler, Balkan-
                                              lardaki milletlerin art arda bağımsızlık kazanmasına sebep olmuş-
                                              tur. 1804’teki yeniçerilere tepki olarak çıkan Sırp İsyanı, gittikçe
                                              milliyetçi bir karakter kazanmış ve Sırplar özerklik talep etmeye
                                              başlamıştır. Osmanlı Devleti 1812 yılında Bükreş Antlaşması’yla
                                              Sırplara ayrıcalıklar verse de 1815 yılında yeni bir Sırp İsyanı’nın
                                              patlak vermesine engel olamamıştır. 1828-1829 Osmanlı-Rus
                                              Savaşı sonucunda imzalanan Edirne Anlaşması’yla Sırplar özerk-
                                              lik kazanmıştır. Sırpların, Osmanlı Devleti’nden tamamen kopuşu
                                              1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda gerçekleşmiştir (Görsel
                                              4.77). 1875’te Bosna-Hersek’te başlayan isyanlar sonrası Sırbistan
               Görsel 4.77                    ve Karadağ, Osmanlı Devleti’ne karşı savaşa girmiştir. Osmanlı
               Sırp Krallığı arması
                                              ordusu, Sırp kuvvetlerini yenilgiye uğrattıysa da 93 Harbi’nde
                                              Rusların Osmanlı Devleti’ni mağlup etmesi sonucu imzalanan
                                              Ayastefanos Antlaşması’yla Sırplar bağımsızlığını elde etmiştir.
                                              İngiltere’nin müdahalesi sonucu Ayastefanos’un maddelerinin
                                              yeniden düzenlenmesiyle imzalanan Berlin Antlaşması’nda Sır-
                                              bistan ve Karadağ’ın bağımsızlığı tanınmıştır.
                                              Bulgaristan’da Türk İslam hâkimiyeti, XIX. yüzyılın ikinci yarısına
                                              kadar önemli bir sıkıntı çıkmadan devam etmiştir. Yunanların
                                              bağımsızlığını kazanması sonrası Rusların tahrikleriyle Bulgarlar
                                              arasında da bağımsızlık duygusu yayılmıştır. Yunan Ayaklanma-
                                              sı, Bulgarlar tarafından bir model gibi kullanılmıştır. 1877-1878
                                              Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda imzalanan Berlin Antlaşması’yla
                                              Sofya merkezli Bulgar Prensliği’nin kurulmasına karar verilmiştir.
                                              II. Meşrutiyet’in ardından 5 Ekim 1908’de de Bulgaristan bağımsız
                                              bir devlet hâline gelmiştir (Görsel 4.78). Bulgaristan, bağımsızlığı-
                                              nı ilan ettikten sonra Osmanlı Devleti aleyhine bir Balkan İttifakı
               Görsel 4.78                    oluşturulmasında önemli rol oynamıştır.
               Bulgar Krallığı arması
                                                Bulgar Cemaati’nin 1870’te Rum Patrikhanesi’nden ayrıla-
                                                rak Bulgar Eksarhlığı’nı kurması sonrası Sırplar da özellikle
                                                Makedonya’daki emellerini gerçekleştirmek için kendine ait
                                                millî kilise kurma çalışmasına girişmiştir. XIX. yüzyıldan iti-
                                                baren Osmanlı Devleti’nden ayrılma ve kendi millî kiliselerini
                                                kurma gayretine girişmeleri sonrası Balkanlar, Makedonya
                                                Rum-Bulgar ve Sırp cemaatleri arasında bir mücadele alanı
                    BİLİYOR MUSUNUZ?
                                                hâline gelmiş ve böylece Kiliseler Sorunu ortaya çıkmıştır.

                                              Yunanistan, bağımsızlığını kazandıktan sonra genişleme politikası
                                              izlemiş ve bu politikada Avrupalı devletlerden sürekli yardım gör-
                                              müştür. Bu genişleme siyasetinde Girit önemli bir yer tutmuştur.
                                              1878 Berlin Antlaşması’na Girit ile ilgili özel bir madde konmuş ve
                                              sorun artık uluslararası bir boyut kazanmıştır. 1878 Halepa Fermanı
                                              ile Girit Rumlarına geniş haklar verilmiş ancak bu haklar, Ada’da
                                              yeni isyanlara neden olmuştur.  Yunanistan’dan, Girit’e gönüllü

            180
   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66   67