Page 62 - Tarih 11 - Ünite 4

4. ÜNİTE

Balkanlardaki Toprak Kayıpları

Osmanlı Devleti 1876, 1909 ve 1913 yıllarındaki darbeler sonrası
yaşadığı siyasi sıkıntılar sebebiyle pek çok toprağını kaybetmiştir.
XIX. yüzyılın başlarından itibaren Fransız İhtilali’nin yaydığı milli-
yetçilik fikri başta olmak üzere yaşanan çeşitli gelişmeler, Balkan-
lardaki milletlerin art arda bağımsızlık kazanmasına sebep olmuş-
tur. 1804’teki yeniçerilere tepki olarak çıkan Sırp İsyanı, gittikçe
milliyetçi bir karakter kazanmış ve Sırplar özerklik talep etmeye
başlamıştır. Osmanlı Devleti 1812 yılında Bükreş Antlaşması’yla
Sırplara ayrıcalıklar verse de 1815 yılında yeni bir Sırp İsyanı’nın
patlak vermesine engel olamamıştır. 1828-1829 Osmanlı-Rus
Savaşı sonucunda imzalanan Edirne Anlaşması’yla Sırplar özerk-
lik kazanmıştır. Sırpların, Osmanlı Devleti’nden tamamen kopuşu
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda gerçekleşmiştir (Görsel
4.77). 1875’te Bosna-Hersek’te başlayan isyanlar sonrası Sırbistan
Görsel 4.77 ve Karadağ, Osmanlı Devleti’ne karşı savaşa girmiştir. Osmanlı
Sırp Krallığı arması
ordusu, Sırp kuvvetlerini yenilgiye uğrattıysa da 93 Harbi’nde
Rusların Osmanlı Devleti’ni mağlup etmesi sonucu imzalanan
Ayastefanos Antlaşması’yla Sırplar bağımsızlığını elde etmiştir.
İngiltere’nin müdahalesi sonucu Ayastefanos’un maddelerinin
yeniden düzenlenmesiyle imzalanan Berlin Antlaşması’nda Sır-
bistan ve Karadağ’ın bağımsızlığı tanınmıştır.
Bulgaristan’da Türk İslam hâkimiyeti, XIX. yüzyılın ikinci yarısına
kadar önemli bir sıkıntı çıkmadan devam etmiştir. Yunanların
bağımsızlığını kazanması sonrası Rusların tahrikleriyle Bulgarlar
arasında da bağımsızlık duygusu yayılmıştır. Yunan Ayaklanma-
sı, Bulgarlar tarafından bir model gibi kullanılmıştır. 1877-1878
Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda imzalanan Berlin Antlaşması’yla
Sofya merkezli Bulgar Prensliği’nin kurulmasına karar verilmiştir.
II. Meşrutiyet’in ardından 5 Ekim 1908’de de Bulgaristan bağımsız
bir devlet hâline gelmiştir (Görsel 4.78). Bulgaristan, bağımsızlığı-
nı ilan ettikten sonra Osmanlı Devleti aleyhine bir Balkan İttifakı
Görsel 4.78 oluşturulmasında önemli rol oynamıştır.
Bulgar Krallığı arması
Bulgar Cemaati’nin 1870’te Rum Patrikhanesi’nden ayrıla-
rak Bulgar Eksarhlığı’nı kurması sonrası Sırplar da özellikle
Makedonya’daki emellerini gerçekleştirmek için kendine ait
millî kilise kurma çalışmasına girişmiştir. XIX. yüzyıldan iti-
baren Osmanlı Devleti’nden ayrılma ve kendi millî kiliselerini
kurma gayretine girişmeleri sonrası Balkanlar, Makedonya
Rum-Bulgar ve Sırp cemaatleri arasında bir mücadele alanı
BİLİYOR MUSUNUZ?
hâline gelmiş ve böylece Kiliseler Sorunu ortaya çıkmıştır.

Yunanistan, bağımsızlığını kazandıktan sonra genişleme politikası
izlemiş ve bu politikada Avrupalı devletlerden sürekli yardım gör-
müştür. Bu genişleme siyasetinde Girit önemli bir yer tutmuştur.
1878 Berlin Antlaşması’na Girit ile ilgili özel bir madde konmuş ve
sorun artık uluslararası bir boyut kazanmıştır. 1878 Halepa Fermanı
ile Girit Rumlarına geniş haklar verilmiş ancak bu haklar, Ada’da
yeni isyanlara neden olmuştur. Yunanistan’dan, Girit’e gönüllü

180