Page 60 - Tarih 11 - Ünite 4
P. 60

4. ÜNİTE



                                                31 Mart Vakası’nın Başlaması
                                                31 Mart Vakası; 13 Nisan 1909 sabahı Avcı taburlarına mensup
                                                askerlerin Ayasofya Meydanı’nda toplanarak gösteri yapması,
                                                silah atması ve bazı isteklerde bulunması ile başlamıştı. Kısa
                                                zamanda toplanan kalabalıktan uyumlu bir ses çıkmamış,
                                                herkes kendi talebini seslendirmişti. Fakat ortak söylem olarak
                                                padişahtan şeriatın tam olarak uygulanması, Harbiye Nazırı
                                                Ali Rıza Paşa ve Meclis-i Mebusan Reisi Ahmet Rıza’nın gö-
                                                revden alınması istenmişti. Bu taleplere bakıldığında aslında
                                                isyancılar hem II. Abdülhamid hem de İttihatçılara karşıydı.
                                                Bu görüntü tam da Derviş Vahdeti’nin gazetesindeki fikir-
                                                lere uygundu. Ayrıca kalabalık içinde İttihad-i Muhammedî
                                                Cemiyetinin bayraklarını taşıyanlar da vardı. Bu hareketin
                                                ilk sonucu Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’nın istifası oldu.
                                                Bu arada isyancılar Galata Köprüsü civarında Ahmet Rıza
                                                zannederek Adliye Nazırı Nazım Bey’i, ayrıca Tanin gazetesi
                                                başyazarı Hüseyin Cahid zannederek Lazkiye mebusu Arslan
                                                Bey’i öldürdü ve iş tamamen kontrolden çıktı. Bazı isyancılar,
                                                sokaklarda “mektepli subay” avına çıktı. İstanbul tamamen
                       ÖRNEK METİN              isyancıların kontrolüne girdi.
                                                   Zekeriya Kurşun, Osmanlı Tarihi (1876-1918), s.51’den düzenlenmiştir.

                                              13 Nisan 1909 tarihinde yaşanan bu olay, Rûmî 31 Mart 1325
                                              tarihine denk geldiği için 31 Mart Vakası olarak adlandırılmıştır.
                                              İsyan, meclisi de etkilemiş ve Meclis-i Mebusan toplantılarına
                                              ara vermek zorunda kalmıştır. İstanbul’da bulunan I. Ordu, isyanı
                                              bastırmakta başarılı olamamıştır. Bu olayın Selanik’te duyulması
                                              üzerine III. Ordu’dan başkanlığını Mahmud Şevket Paşa’nın, kurmay
                                              başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu adıyla bir
                                              ordu oluşturulmuştur.


                                                Berlin’de askerî ateşe olan Binbaşı Enver, kurmay başkan ola-
                                                rak görevlendirilmiş ve Hareket Ordusu İstanbul’a girmeden
                                                önce Yeşilköy’de orduya yetişerek kurmay başkanlık görevini
                    BİLİYOR MUSUNUZ?
                                                Mustafa Kemal’den devralmıştır.



                                                                            İstanbul üzerine yürüyen Ha-
                                                                            reket  Ordusu,  İstanbul  hal-
                                                                            kına  hitaben  bir  beyanname
                                                                            yayımlamıştır  (Görsel  4.75).
                                                                            İsyandan  sorumlu  tutulan
                                                                            II. Abdülhamid, 27 Nisan 1909’da
                                                                            tahttan indirilmiş ve yerine kar-
                                                                            deşi V. Mehmed Reşad getiril-
                                                                            miştir. II. Meşrutiyet’in ilanından
                                                                            31 Mart Vakası’na kadar iktidara
                                                                            hâkim olan İttihat ve Terakki, bu
               Görsel 4.75
               Hareket Ordusu İstanbul’da     tarihten itibaren etkinliğini artırmış olsa da 1913’teki Bâbıâli
                                              Baskını’na kadar iktidarını dolaylı olarak devam ettirmiştir.

            178
   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65