Page 60 - Tarih 11 - Ünite 4

4. ÜNİTE

31 Mart Vakası’nın Başlaması
31 Mart Vakası; 13 Nisan 1909 sabahı Avcı taburlarına mensup
askerlerin Ayasofya Meydanı’nda toplanarak gösteri yapması,
silah atması ve bazı isteklerde bulunması ile başlamıştı. Kısa
zamanda toplanan kalabalıktan uyumlu bir ses çıkmamış,
herkes kendi talebini seslendirmişti. Fakat ortak söylem olarak
padişahtan şeriatın tam olarak uygulanması, Harbiye Nazırı
Ali Rıza Paşa ve Meclis-i Mebusan Reisi Ahmet Rıza’nın gö-
revden alınması istenmişti. Bu taleplere bakıldığında aslında
isyancılar hem II. Abdülhamid hem de İttihatçılara karşıydı.
Bu görüntü tam da Derviş Vahdeti’nin gazetesindeki fikir-
lere uygundu. Ayrıca kalabalık içinde İttihad-i Muhammedî
Cemiyetinin bayraklarını taşıyanlar da vardı. Bu hareketin
ilk sonucu Sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa’nın istifası oldu.
Bu arada isyancılar Galata Köprüsü civarında Ahmet Rıza
zannederek Adliye Nazırı Nazım Bey’i, ayrıca Tanin gazetesi
başyazarı Hüseyin Cahid zannederek Lazkiye mebusu Arslan
Bey’i öldürdü ve iş tamamen kontrolden çıktı. Bazı isyancılar,
sokaklarda “mektepli subay” avına çıktı. İstanbul tamamen
ÖRNEK METİN isyancıların kontrolüne girdi.
Zekeriya Kurşun, Osmanlı Tarihi (1876-1918), s.51’den düzenlenmiştir.

13 Nisan 1909 tarihinde yaşanan bu olay, Rûmî 31 Mart 1325
tarihine denk geldiği için 31 Mart Vakası olarak adlandırılmıştır.
İsyan, meclisi de etkilemiş ve Meclis-i Mebusan toplantılarına
ara vermek zorunda kalmıştır. İstanbul’da bulunan I. Ordu, isyanı
bastırmakta başarılı olamamıştır. Bu olayın Selanik’te duyulması
üzerine III. Ordu’dan başkanlığını Mahmud Şevket Paşa’nın, kurmay
başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı Hareket Ordusu adıyla bir
ordu oluşturulmuştur.

Berlin’de askerî ateşe olan Binbaşı Enver, kurmay başkan ola-
rak görevlendirilmiş ve Hareket Ordusu İstanbul’a girmeden
önce Yeşilköy’de orduya yetişerek kurmay başkanlık görevini
BİLİYOR MUSUNUZ?
Mustafa Kemal’den devralmıştır.

İstanbul üzerine yürüyen Ha-
reket Ordusu, İstanbul hal-
kına hitaben bir beyanname
yayımlamıştır (Görsel 4.75).
İsyandan sorumlu tutulan
II. Abdülhamid, 27 Nisan 1909’da
tahttan indirilmiş ve yerine kar-
deşi V. Mehmed Reşad getiril-
miştir. II. Meşrutiyet’in ilanından
31 Mart Vakası’na kadar iktidara
hâkim olan İttihat ve Terakki, bu
Görsel 4.75
Hareket Ordusu İstanbul’da tarihten itibaren etkinliğini artırmış olsa da 1913’teki Bâbıâli
Baskını’na kadar iktidarını dolaylı olarak devam ettirmiştir.

178