Page 34 - TARİH 9 - Ünite 2

2. ÜNİTE

Şamaş tarafından Hammurabi’nin nasıl kral seçildiği anlatıl-
maktadır. Ayrıca burada Hammurabi; adalet ve doğruluğu
tesis ettiğinden, huzur ve refahı getirdiğinden söz etmektedir.

Hammurabi Kanunları’ndan örnekler
• Bir hırsız duvar delerek bir eve girmişse o deliğin önünde
ölümle cezalandırılır ve oraya gömülür.
• Bir evde yangın çıkar ve oraya yangını söndürmeye gelen
bir kimse, evin sahibinin malına göz dikip onun malını alırsa
kendisi de aynı ateşe atılır.
• Bir adam bir çocuğu evlatlık alır ve oğlu olarak ona ismini
verirse ve onu besleyip büyütürse büyümüş bu çocuk bir daha
geri istenemez.
• Bir kişi hırsızlık yapsa eli kesilir.
• Bir kişi kendisiyle aynı sınıftaki bir kişinin dişine zarar verirse
onun da dişi çekilir.
• Babasını döven evladın iki eli kesilir.
• Bir adamın gözünü çıkaranın gözü çıkarılır.
• Birisini suçlayan ispata mecburdur. İspat edemezse ölüm
cezasına çarptırılır (Görsel 2.44).

İlk Çağ Anadolu medeniyetlerinden biri olan Hititler, gelişmiş
bir hukuk sistemine sahiptir. Dönemin ihtiyaçlarına göre za-
manla eklemeler yapılan Hitit Hukuku ile ilgili günümüze ka-
dar ulaşan tabletler vardır. Hitit Kanunları, içerik bakımından
Sami kavimlerinin kanunlarından farklı olup Sümer Kanunları
gibi insancıldır. İşlenen suçların cezası daha çok maddi nitelik
taşımaktadır. Hitit Kanunları’nda geleneksel düzenlemeler
toplanmış, ölüm ve işkence cezaları yerine tazminat cezaları
konmuştur. Hititler yalnız insanları değil hayvanları ve bitki-
leri korumak için de yasalar çıkarmıştır. Hitit Kanunları’nda;
evlenme, boşanma, nikâh, nişan gibi aileyle ilgili hususlara
yer verilmiştir. Ön Asya kavimlerinde boşanma sadece erkeğe
tanınan bir hak iken Hititlerde kadınlara da bu hak tanınmıştır.

Hititler, hukuk tarihinde ilk defa kasten öldürme ile kazara
adam öldürmeyi birbirinden ayırmıştır. Mezopotamya me-
deniyetlerinde olduğu gibi Hititlerde de cezalar belirlenirken
sosyal sınıf farklılıkları esas alınmıştır. Ayrıca Hititlerde kol-
Görsel 2.44 lektif cezalar da uygulanmış yani bazı suçlarda ceza sadece
Hammurabi Kanunları
(Stel) o kişiye değil suçlunun ailesine de verilmiştir.
(Paris Louvre Müzesi)
Hitit Kanunları’ndan bazı örnekler
• Hitit kanunlarında hırsızlığa ölüm cezası verilmez, çalınan
malın üç katı gümüş ödeme cezası verilir ve ayrıca hırsızlık
yapana dayak atılırdı.
• Başkasının tarlasını yakan bir kimse yakalanırsa tarlası yanan
kişiye köle olarak verilir.
• Büyücülük yapan sosyal konumuna göre ölümle cezalandırılır
ya da sürgün edilir.
• Bir kişi kralın hükmüne karşı gelirse onun evi harap edilir.

58