Page 6 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

MİLLÎ MÜCADELE

Türk milleti, Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra başlayan işgallere,
Oku-yorum azınlıkların emellerine ve taşkınlıklarına karşı, vatanı koruma ve bağımsız
yaşama isteği doğrultusunda örgütlenmeye başladı. Bunun sonucu olarak or-
Şerife Bacı taya çıkan direniş hareketine ve teşkilata Kuvay-ı Millîye (Millî Kuvvetler)
Şerife Bacı, İnebolu’dan Kastamo- adı verilmiştir.
nu’ya cephane ve erzak taşırken;
Kastamonu yakınındaki kışlada, kar
ve tipi nedeniyle donarak ölmüştür. Vatanseverlerin işgal kuvvetlerine ve azınlık çetelerine karşı ülkenin değişik
1921 Aralık ayında birdenbire bas- yerlerinde oluşturdukları bu direniş birlikleri, yani Kuvay-ı Millîye birlikleri,
tıran kar yolları kapamış; cepheye yerel halk kahramanlarının liderliğinde, gönüllülük esasına göre oluşmuştu.
giden taşıt kolları,geceye kalmadan Bir merkezden idare edilmedikleri gibi, her türlü ihtiyaçlarını da bölgele-
yakın hanlara, köylere sığınmışlardı. rindeki halktan temin ediyorlardı. Özellikle Ege Bölgesi’nde, Karadeniz’de
Her nasılsa; kafileden geri kalmış ve Güney Cephesi’nde; Ethem, Demirci Mehmet Efe, Yörük Ali Efe, Şahin
genç bir kadının, cephane yüklü Bey, Kara Fatma ve İpsiz Recep isimleri öne çıkan yerel halk kahramanlarıdır
kağnısı ile yorgun argın bir halde, (Görsel 2.4).
ancak kışla önüne kadar gelebildiği
ve şehre girmek nasip olmadan yol
kenarında sabaha karşı donduğu İşgallere karşı ilk direniş hareketi, 19 Aralık 1918’de Fransızlara karşı, Gü-
anlaşılmıştı. Öküzleri geviş getiren ney Cephesinde, Hatay’ın Dörtyol ilçesinde başladı. Urfa, Antep ve Maraş’ta
kağnı arabasındaki kıymetli yükü Fransızlara ve Ermenilere karşı yapılan savaşlar, Millî Mücadele tarihimizde
korumak için, üstüne kendi yorga- destanlaşmıştır.
nını örten bu genç kadın bir elinde
övendireyle (uzun değnekle), kolla- İzmir’in işgali ile birlikte Ege Bölgesi’nde de direniş hareketleri başladı. Ay-
rını gererek yorganın üzerine kapak- valık, Nazilli, Salihli ve Ödemiş cepheleri oluşturuldu. Alaşehir ve Balıkesir
lanmış bir şekilde donarak ölmüştü. Kongreleri ile bu güçler birleştirilmeye çalışıldı. Nihayet Sivas Kongresi’nde,
Görevlilerden Cemil Çavuş; şehidin Batı Anadolu Kuvay-ı Millîye Komutanlığı adı altında dağınık olarak müca-
üzerindeki karları süpürüp, gözyaş-
ları içinde kadını kaldırırken, yorga- dele eden güçler birleştirildi. Başına Ali Fuat Paşa getirildi ve Batı Cephesi
nın altından birden bire çığlığı basa- kurulmuş oldu.
rak ağlayan bir çocuk sesi işitince
şaşırmıştı. Şehit anayı yana çekip Kuvay-ı Millîye birlikleri, Yunan ordusuna ve Rum çetelerine karşı müca-
hemen yorganı kaldırdıklarında gör- dele ederek işgal güçlerinin ilerleyişini yavaşlattılar. Türk köylerini, Rum ve
dükleri: Ermeni çetelerinin baskınlarından korudular. Millî Mücadele’nin örgütlen-
Otlara sarılı top gülleleri arasına yer- mesine zaman kazandırdılar. İç ayaklanmaların bastırılmasında görev aldılar.
leştirilmiş çulların içinde, kundağa Millî Mücadele ruhunun güçlenmesine, mücadele azminin artmasına katkıda
sarılmış bir kız çocuğunun donmak- bulundular.
tan kurtulduğu ve müdahale üzerine
uyanarak ağlamaya başlamasıdır.
Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Kadınları, BMM’nin açılmasından sonra, 1920’de düzenli orduya geçilmesi kararı ile
s. 229. (Kısaltılmış ve sadeleştirilmiştir.) Kuvay-ı Millîye birlikleri yerini subayların emir ve komutası altındaki dü-
zenli birliklere bıraktı.

2. 1. 4. Cemiyetler: Direniş ve Kurtuluş Yolları Arayışı

İtilaf Devletleri bir yandan işgal ettikleri yerleri genişletirken, diğer yandan
da Anadolu ve Trakya’da bağımsızlık elde etme emeliyle harekete geçen azın-
lıkları kışkırtıyor ve kullanıyorlardı.

Çaresiz ve aciz İstanbul Hükûmeti’nin işgallere engel olamadığı bir ortam-
da, doğup büyüdükleri toprakların ellerinden alınarak başkalarına verilmek
istendiğini gören halk örgütlenmeye başladı. Kurdukları Müdafaa-i Hukuk-u
Millîye Cemiyetleri ile bir taraftan siyasi faaliyetlere başlarlarken, diğer ta-
raftan Kuvay-ı Millîye adı altında askerî kurumlar oluşturmaya başladılar. İş-
gallere karşı direnmeyi amaçlayan bu yerel kuruluşların yanı sıra, kurtuluşu
İstanbul Hükûmeti’nin politikalarına bağlı kalmakta ya da güçlü bir devletin
koruması altına girmekte bulan cemiyetler de kurulmuştur. Kuruluş amaçları
Görsel 2.4: Kara Fatma Kuvay-ı yönünden ele alındığında, yararlı ve zararlı cemiyetler adı verilen bu kuruluş-
Millîye birlikleri ile lar üç başlık altında incelenmektedir:

Mustafa Kemal Samsun’a çıktı. Sultanahmet Mitingi yapıldı.
1919 1919

58 19 Mayıs