Page 11 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

2. Ünite

elinde kalan silah ve cephaneyi toplamaktı. Mustafa Kemal Paşa, kurmay he- Biyografi
yetiyle birlikte 16 Mayıs 1919’da İstanbul’dan Bandırma Vapuru ile hareket
ederek 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı. Bu tarih Millî Mücadele’nin fiilen
başladığı tarihtir.

Nitekim kurtuluş mücadelesinin ve 1927’ye kadar olan gelişmelerin anlatıldı-
ğı Nutuk, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkışı ile başlar. I. Dünya Savaşı
sonrası Osmanlı Devleti’nin içine düştüğü genel durumu açıkladıktan sonra, Ali Fuat Cebesoy
çeşitli kesimler tarafından ileri sürülen kurtuluş çarelerini açıklar. Bunların (1882-1968)
ilki, İngiliz himayesini istemek, ikincisi Amerikan mandasını talep etmek, İstanbul’da doğdu. 1901’de
üçüncüsü ise bölgesel kurtuluş çareleri aramaktı. Mustafa Kemal Paşa, bu Harp Okulunu, 1905’te de
düşüncelerin isabetsizliğini izah ettikten sonra kendi kararını şöyle açıklamış- Harp Akademisini bitirdi.
tır: Millî egemenliğe dayanan, kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk devleti Trablusgarp, Balkan ve I.
kurmak. Bu mücadele yolunun parolası ise, “Ya istiklal ya ölüm!” olmuştur. Dünya Savaşları’nda gö-
rev aldı. 1917 yılında Tüm-
generalliğe terfi etti. İstiklal
Mustafa Kemal Paşa, Samsun’a çıktıktan sonra bölgedeki durumu inceleye- Savaşı’nın başlangıcında
rek Damat Ferit Paşa Hükûmeti’ne bir rapor gönderdi (22 Mayıs 1919). Ra- Batı Anadolu Kuvay-ı Millî-
porda; İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalinin haksız olduğu ve halkı olum- ye Umum Komutanı ve Batı
suz etkilediği, Türklerin yabancı bir ülkenin kontrolüne girmek istemediği Cephesi Komutanı olarak sa-
anlatıldı. Bölgedeki karışıklıklara siyasi emeller peşinde koşan Rumların ne- vaşa katıldı. 1920 yılı sonun-
den olduğu ve Rumların emellerinden vazgeçmesiyle asayişin kendiliğinden da Moskova Büyükelçiliğine
düzeleceği belirtildi. atandı. 1922’de TBMM’nin
İkinci Başkanı oldu. Korge-
neral rütbesiyle 1927 yılına
Mustafa Kemal Paşa, müfettişlik bölgesindeki komutanlarla temasa geçtikten kadar ordu komutanlığı ve
sonra Anadolu içlerine doğru yola çıktı ve ilk durağı Havza oldu. milletvekilliği yaptı. TBMM’de
II. Dönem Ankara, V-VIII.
Dönem Konya, IX. Dönem
Bağımsızlığı için ölümü göze alan millet, insanlık haysi- Eskişehir milletvekili, X. ve
yet ve şerefinin icabı olan bütün fedakârlığı yapmakla XI. dönem İstanbul milletve-
teselli bulur ve hiç kuşkusuz esaret zincirini kendi eliyle kili olarak görev aldı. TBMM
boynuna geçiren miskin, haysiyetsiz bir millete göre Başkanı (1948), Bayındırlık
dost ve düşman gözündeki yeri farklı olur. Bakanı (1939-1943), Ulaştır-
ma Bakanı (1943-1946) ola-
rak devlete hizmet etti. İstan-
bul’da vefat etti (Görsel 2.9).
2. 1. 6. Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919) Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müze-
si, T.C. Genelkurmay Başkanlığı,
s. 139.
Mustafa Kemal Paşa, Havza’ya geldikten sonra işgallere karşı direnme ama-
cıyla çeşitli bölgelerdeki millî kuruluşların yaygınlaştırılması için çalışmalara Görsel 2.9: Ali Fuat Cebesoy
başladı. Bu amaçla 28 Mayıs 1919’da sivil ve askerî yöneticilere yolladığı
Havza Genelgesi’nde işgallerin protesto edilmesi için mitingler yapılması-
nı, İtilaf Devletleri temsilciliklerine uyarı telgrafları gönderilmesini, ayrıca
Hristiyan azınlığa karşı saldırı ve düşmanlıklarda bulunulmamasını istemiştir.
Havza’da Mustafa Kemal Paşa’nın da katıldığı bir miting düzenlenmiştir (30
Mayıs 1919).

Sıra Sizde
İşgaller karşısında yapılmak istenen mitinglerle ulaşılmak iste-
nen amaç nedir?
Yurdun çeşitli bölgelerinde düzenlenen mitinglere binlerce insan katıldı ve
bu mitingler halk arasında büyük bir heyecan yarattı. İşgallere karşı gösteri-
len tepkilerden rahatsız olan İngilizler, Damat Ferit Paşa Hükûmeti’ne baskı
yaparak Mustafa Kemal’in geri çağrılmasını istedi (8 Haziran 1919). Mustafa
Kemal Paşa, kendisini geri çağıran Harbiye Nezaretine oyalayıcı bir cevap
vererek Amasya’ya geldi.

Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Ali Fuat Paşa Batı Anadolu Kuvay-ı
Cemiyeti kuruldu. Millîye Komutanlığı’na atandı.
1919 1919

63