Page 14 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

MİLLÎ MÜCADELE

Kongrede dokuz kişiden oluşan Temsil Heyeti seçildi ve başkanlığına Mus-
tafa Kemal getirildi. Böylece istifa sonrası hiçbir yetkisi kalmamış olan Mus-
tafa Kemal, Temsil Heyeti aracılığıyla bütün doğu illeri adına söz söyleme
yetkisine kavuşmuş oldu. Ayrıca ülkenin kurtuluşu için gerekli yönde kararlar
alma imkânına da kavuştu. Bu sayede bölgesel bir kongrede bütün ulusu ilgi-
lendiren kararlar alınabildi. Kongrede ilk kez millî sınırlar ve yeni bir hükû-
met kurmaktan söz edilmiştir. Yine manda ve himaye konusu ilk kez Erzurum
Kongresi’nde reddedilmiştir.

2. 1. 9. Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919)

Sivas’ta millî bir kongre toplanması, Amasya Genelgesi ile kararlaştırılmış-
tı. Mustafa Kemal, Erzurum’da oluşturulan Temsil Heyeti’nden bazı üyelerle
birlikte 2 Eylül 1919’da Sivas’a geldi. Sivas halkı onları büyük sevgi göste-
rileri ve coşkulu bir sevinçle karşıladı. İtilaf Devletleri’nin ve İstanbul Hükû-
meti’nin her türlü tehdit ve engellemelerine rağmen kongre 4 Eylül 1919’da
Sivas Lisesinde yapıldı (Görsel 2.11). Kongre başlarken Amerikan mandası
ve Mustafa Kemal’in kongre başkanı seçilmesi konuları büyük tartışmala-
ra yol açtı. Ayrıca kongreye katılanların İttihatçılıkla suçlandığı belirtilerek,
kongrenin hiçbir parti ile ilişkisinin olmadığına dair kongre üyelerince yemin
edilmesi önerildi. Yapılan ilk oturumda Mustafa Kemal oy çokluğuyla başkan
seçildi. Manda konusunda ise Rauf Bey’in önerisiyle, Amerikan Senatosuna
Görsel 2.11: Sivas Kongresi delegeleri telgraf çekilerek durumun incelenmesi için hiçbir bağlayıcı yanı olmayan bir
Sivas Lisesinde
inceleme heyeti talep edildi.
Sivas Kongresi, 11 Eylül’de çalışmalarını tamamladı. Erzurum Kongresi’nde
alınan kararlar genişletilerek ve bölgesel ifadeler değiştirilerek bütün mem-
leketi kapsayacak hâle getirildi. Bu kararlardan farklı olarak ülkedeki bütün
millî cemiyetler, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında
birleştirildi. Bu suretle millî teşkilat, bütün vatana yayılmış oldu ve bir mer-
kezden idaresi sağlandı. Batı Anadolu Kuvay-ı Millîye Birlikleri komutan-
lığına Ali Fuat Paşa atandı. Böylelikle Batı Anadolu’daki dağınık Kuvay-ı
Millîye birliklerinin, tek bir merkezden idaresi sağlanmaya çalışıldı. Ayrıca
ulusal direnişin sesini duyuracak olan İrade-i Millîye adında bir gazete çıka-
rılmasına karar verildi.

Damat Ferit Paşa, Elazığ Valisi Ali Galip Bey aracılığıyla Sivas Kongresi’ni
dağıtmayı denemiş, yayınladığı bildiri ile halkı Mustafa Kemal Paşa’ya karşı
isyana kışkırtmış ve Mustafa Kemal ve arkadaşlarını “İttihatçı ve Bolşevik”
olmakla suçlamıştı. Temsil Heyeti, Sivas’taki millî kongrenin çalışmaları hak-
kında bilgi vermek ve milletin iradesine aykırı hareket eden Damat Ferit Paşa
Hükûmeti’ni şikâyet etmek için, padişah ile telgraf aracılığıyla görüşmek is-
tedi. Yapılmak istenen bu görüşmeye izin verilmeyince, ulusun güvenini yi-
tirmiş bulunan Damat Ferit Paşa Hükûmeti görevden çekilene kadar, İstanbul
ile her türlü haberleşmenin kesilmesine karar verildi. Sivil ve askerî bütün
yazışmaların Sivas’taki Temsil Heyeti ile yapılması istendi. Damat Ferit Paşa
ülkeyi yönetemez hâle gelince istifa etmek zorunda kaldı (30 Eylül 1919). Bu
durum Temsil Heyeti’nin İstanbul karşısında elde ettiği ilk siyasi başarıdır.

2. 1. 10. Amasya Görüşmeleri (20–22 Ekim 1919)

Mustafa Kemal Paşa, yeni hükûmeti kurmuş olan ve Anadolu hareketine
daha ılımlı bakan Ali Rıza Paşa’ya telgraf çekti. Erzurum ve Sivas kongre-
lerinde kabul edilmiş olan kararlarla oluşan millî teşkilata saygılı olunması
şartıyla kendisine yardım vaadinde bulundu. Bunun üzerine İstanbul Hükû-

Mustafa Kemal ve Ankara’da Hakimiyet-i Millîye
Temsil Heyeti Ankara’ya geldi. Gazetesi kuruldu.
1919 1920

66 27 Aralık