Page 16 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

MİLLÎ MÜCADELE

Kanun-ı Esasi’ye göre herhangi bir olumsuzluk karşısında, meclis başkanı
ülkenin güvenli bir yerinde meclisin toplanma çağrısını yapma yetkisine
sahipti.
Son Osmanlı Mebusan Meclisi, 12 Ocak 1920’de çalışmalarına başladı. Fakat
meclis başkanlığına Mustafa Kemal Paşa seçilmedi. Müdafaa-i Hukuk Grubu
yerine de Felah-ı Vatan Grubu (Vatanın Kurtuluşu) kuruldu. Milletvekilleri-
nin görüşlerini değiştirmesini hilafet ve saltanata bağlı kalarak Felah-ı Vatan
grubunun kurulmasını Mustafa Kemal Nutuk’ta “…Bu grubu teşkil etmeyi,
vicdan borcu, millet borcu bilmek vaziyet ve kabiliyetinde bulunan efendiler,
imansız idiler… cebin idiler… cahil idiler.” diyerek eleştirmiştir.
Son Osmanlı Mebusan Meclisi, 28 Ocak 1920’de yaptığı gizli bir toplantıda,
Misak-ı Millî (Millî Ant) metnini kabul etti. Misak-ı Millî’nin bazı maddeleri
şunlardır:
1. Osmanlı Devleti’nin Mondros Ateşkes Anlaşması’nı imzaladığı (30 Ekim
1918) tarihte düşman işgaline uğramamış yerler bir bütündür, bölünemez.

2. Halkın oyu ile anavatana katılan üç sancak; Kars, Ardahan ve Batum’da
gerekirse yine halk oylamasına başvurulabilir.

3. Batı Trakya’nın durumu halkın serbestçe vereceği oya göre belirlenmelidir.
4. İstanbul ve Marmara Denizi’nin güvenliği her türlü tehlikeden korunma-
lıdır. Bu esas kabul edildikten sonra ticaret gemilerinin Çanakkale ve İs-
tanbul Boğazları’ndan geçişi, ilgili devletlerin birlikte verecekleri karara
bağlıdır.

5. Azınlık hakları komşu ülkelerdeki Müslüman halkın da aynı haklardan ya-
rarlanması şartıyla kabul edilecektir.
6. Millî ve ekonomik gelişmemizi engelleyen siyasi, adli ve mali sınırlamalar
(kapitülasyonlar) kaldırılmalıdır.

Misak-ı Millî’nin kabulüyle ulusal sınırlar belirlendi. Sivas’ta yapılan millî
kongrede alınan kararlar, Mebusan Meclisi tarafından da kabul edildi.

Siyasi bağımsızlıktan olduğu gibi ekonomik bağımsızlıktan da ödün verilme-
yeceği açıkça duyuruldu. Böylece İtilaf Devletleri ile yapılacak barış antlaş-
masının koşulları belirlendi.

Sıra Sizde
Kongrelerde ulusal egemenlik vurgulanırken Misak-ı Millî’de
yer almamasının sebebi nedir? Açıklayınız.

İstanbul’un Resmen İşgali (16 Mart 1920)

İtilaf Devletleri, kontrolleri altındaki İstanbul’da toplanan meclisten böyle
kararların alınmasını beklemiyorlardı. İstanbul Hükûmeti’ne ve Meclis’e ka-
rarların geri alınması için baskı yaptılar. Yapılan baskıları kabul etmeyen Ali
Rıza Paşa Hükûmeti istifa etti. Yerine kurulan Salih Paşa Hükûmeti’ne de bas-
kılarını devam ettirdilerse de istediklerini elde edemeyince, 16 Mart 1920’de
İstanbul’u resmen işgal ettiler (Görsel 2.14). Meclisi basarak Millî Mücadele
yanlısı milletvekillerini tutukladılar ve Malta’ya sürgüne gönderdiler.

Mustafa Kemal Ankara’da yeni bir meclis
İstanbul resmen işgal edildi. toplanması için çağrı yaptı.

1920 1920
68 16 Mart