Page 13 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük - Ünite 2

2. Ünite

Sıra Sizde
Millî Mücadele’de kongreler düzenlenmesinin ne gibi faydaları Oku-yorum
olmuştur?
Harbiye Nezareti, İstanbul’a gel di-
yor, padişah, evvela hava değişimi
2. 1. 8. Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919) al, Anadolu’da bir yerde otur fakat
bir işe karışma diyor. Nihayet ikisi
Damat Ferit Paşa Hükûmeti, sivil ve askerî yöneticilere Mustafa Kemal’in birlikte, “Behemehâl gelmelisin!”
görevden alındığını resmî bir sıfatı kalmadığı için emirlerinin de dinlenme- dedi. “Gelemem!” dedim. Nihayet,
8-9 Temmuz gecesi sarayla yapı-
mesi gerektiğini bildirdi. Amasya’dan hareket eden Mustafa Kemal; Tokat, lan telgraf görüşmesi esnasında
Sivas ve Erzincan üzerinden 3 Temmuz 1919’da Erzurum’a ulaştı. Kendisini birdenbire perde kapandı. Bir aydır
Kazım Karabekir ile Müdafaa-i Hukuk Cemiyetinden bir heyet, kent dışında devam eden oyun sona erdi.
törenle karşıladı. XV. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa, “Ben ve Ko- Nutuk, s. 47. (Kısaltılmıştır.)
lordum, emrinizdeyiz Paşam!” diyerek en büyük manevi desteği de sağlamış
oldu. Fakat 8 Temmuz 1919’da İstanbul Hükûmeti’nden gelen telgrafta resmi Mustafa Kemal, İstanbul Hükû-
memuriyetine son verildiği bildirilirken, Padişah’tan gelen bir başka telgrafta meti’nin dön çağrısına olumlu ya-
da iki ay süreyle hava değişimi alarak seçeceği bir kentte dinlenmesi istendi. nıt verseydi sizce ne gibi sonuçlar
Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa, sine-i millete dönme kararı vererek, hem ortaya çıkardı?
çok sevdiği askerlik mesleğinden hem de müfettişlik görevinden istifa etti.
Artık milletin bir ferdi olarak, milletten aldığı kuvvet ve ilhamla tarihî vazi-
fesine devam edecekti.

Erzurum Kongresi, Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ile Trab-
zon Muhafaza-i Hukuk Cemiyetinin katkılarıyla toplanmıştır (Görsel 2.10). Oku-yorum
Kongrenin toplanma amacı Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti ve Doğu Kara-
deniz’de Pontus Rum Devleti kurulma çalışmalarına karşı alınacak önlemleri Mustafa Kemal: Oh ne ala, savaş
kararlaştırmak ve gerekli işbirliğini sağlamaktı. Kongre doğu illerinden gelen yerine mandayı kabul edeceğiz ve
temsilcilerin katılımıyla 23 Temmuz’da çalışmalarına başlamıştır. Erzurum rahata kavuşacağız! Bu ne gaflet,
delegeleri Binbaşı Kazım Bey ve Cevat Bey istifa ederek yerlerine Musta- ne körlük ve hatta ne budalalık. İs-
fa Kemal ve Rauf Bey seçilmiş, böylelikle kongreye katılabilmeleri sağlan- tanbul’un önde gelen adamları da
mıştır. Kongre üyeleri tarafından Mustafa Kemal başkan olarak seçilmiştir. bu düşüncede. İçlerinden biri çıkıp
14 gün süren çalışmaların sonunda kongre, tarihî kararlar alarak 7 Ağustos da ‘Ya bağımsızlık ya ölüm!’ diye-
1919’da çalışmalarına son vermiştir. Erzurum Kongresi sonunda alınan ka- miyor.
Şerafettin Turan, s. 259.
rarlar şunlardır:

1. Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez.

2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı, millet birlik olarak kendisini
müdafaa ve mukavemet edecektir.

3. Vatanın ve istiklalin muhafaza ve teminine İstanbul Hükûmeti muktedir
olmadığı takdirde, gayeyi temin için Anadolu’da geçici bir hükûmet ku-
rulacaktır.

4. Kuvay-ı Millîye’yi etkin ve millî iradeyi egemen kılmak esastır.

5. Hristiyan azınlıklara siyasi hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozan ayrıca-
lıklar verilemez.

6. Manda ve himaye kabul kabul edilemez.

7. Mebusan Meclisinin derhâl toplanmasına ve hükûmet işlerinin meclisin
denetimi altında yürütülmesine çalışılacaktır.
Görsel 2.10: Mustafa Kemal Paşa ve
8. İşgal emeli taşımayan devletlerin yardımları kabul edilecektir. arkadaşları Erzurum Kongresi’nde

Sütçü İmam, Fransız işgalcilere
karşı direniş başlattı. Anzavur Ahmet Paşa İsyanı çıktı.

1919 1919
65