Page 31 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 3.Ünite

ŞİİR

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Metnin ikinci dörtlüğünde geçen “karayı bağlamak” kelime grubuyla ne anlatılmaktadır?
2. Metinde söz konusu edilen sevgilinin özellikleri nelerdir? Dizelerden örnekler vererek açıklayınız.

3. Okuduğunuz metinde söyleyici kimdir? Kime, niçin seslenmektedir?
4. Metnin temasını en iyi yansıttığını düşündüğünüz dizeleri sözlü olarak ifade ediniz.
5. Metinde açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz.

6. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
7. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel yaşamına ait hangi unsurlar yer almaktadır?
8. Metinde ahengi sağlayan unsurlar nelerdir?

ŞAİRİN BİYOGRAFİSİ

KARACAOĞLAN (XVII. yüzyıl): Karacaoğlan’ın doğum, ölüm ve yaşadığı
dönem hakkında kaynaklarda kesin bilgi olmamakla birlikte onun XVII. yüzyıl
saz şairlerinden biri olduğu söylenebilir. Türk saz şairi denince akla ilk gelen
isimlerdendir. Karacaoğlan elinde sazı diyar diyar gezdi, uzun süre bir yerde
kalmadı. Bu durum şiirlerine de yansıdı. Şiirlerinde; gezdiği yerleri, mensubu
olduğu Türkmen aşiretinin yaşantısını, gelenek ve göreneklerini, aşk ve ahlak
anlayışını, dil özelliklerini ayrıntısıyla görmek mümkündür. Şiirlerinde aşkı çok-
Temsilî
ça işledi. Şiirlerinde düşünceden ziyade duygulara yöneldi. Karacaoğlan, divan
ve tekke şiiri etkisinde kalmadı. Aruz ölçüsünü hiç kullanmamıştır. Koşma, destan, varsağı, semai gibi
pek çok türde şiir söyleyen sanatçının şiirleri üzerinde çeşitli araştırmalar yapıldı.

DİL BİLGİSİ

1. Okuduğunuz metinden isim tamlamalarına örnek bulup sözlü olarak ifade ediniz.
2. Aşağıdaki dörtlükte kesme işaretinin kullanım amacını açıklayınız.
Karac’oğlan der ki ölüp ölünce
Ben de güzel sevdim kendi halımca
Varıp gurbet ile vâsıl olunca
Dostlardan haberim al melil melil

OKUYUNUZ

Pertev Naili Boratav’ın 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı adlı kitabından âşık edebiyatı ile ilgili
bilgiler içeren bölümleri okuyunuz. Çıkarımlarınızı sınıfta sözlü olarak paylaşınız.

Âşıklar düz konuşma biçiminde söyleme ile şiir söylemeyi dilden söylemek ve telden söy-
lemek deyimleriyle ayırırlar; bununla âşığın şiirini söylerken sözlere eşlik eden müzik aracının,
sazın, âşıkın şiirinden ayrılmaz bir öge olduğu anlatılmak istenir.

109