Page 118 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
7 TÜRKİYE'NİN DIŞ POLİTİKASI

Türkiye’nin jeopolitik açıdan önemini artıran diğer unsurlar şu şekilde sıralanabilir:
Üç kıtanın birleşme noktasındaki Türkiye, aynı anda Avrupa, Asya, Balkanlar, Akdeniz, Kafkaslar
ve Karadeniz ülkesidir.
Dünyanın çok zengin petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip Kafkas ve Orta Doğu ülkelerine
yakındır.
Karadeniz ve Akdeniz ticaret yollarını kontrol eden İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir.
Bölgesinin en güçlü ordusuna sahiptir.
Bölgede az sayıdaki demokratik ülkeden biridir.
Orta Doğu bölgesinin önemli su kaynakları Türkiye’dedir.
Türkiye; Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Ekono-
mik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT), Dünya Ticaret
Örgütü (DTÖ), İslam İş Birliği Teşkilatı (İİT), Karadeniz Ekonomik İş Birliği Örgütü (KEİ) gibi önemli
kuruluşlara üye olması bakımından da bölgesinde ve dünyada etkili bir aktördür. Türkiye BM’de 2 yıllık
geçici üyelik (2009-2010 dönemi) için yapılan gizli oylamada 191 ülkeden 151’inin oyunu almıştır. İs-
lam İş Birliği Örgütü Genel Sekreterliği'ne Prof. Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu’nun atanması da Türkiye’nin
uluslararası saygınlığını artırmıştır. İhsanoğlu bu görevi 2004-2014 yılları arasında iki dönem üst üste
olmak üzere yürütmüştür.

B. 1923-1939 DÖNEMİ

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

1923-1939 döneminde Türkiye Cumhuriyeti, dış politika alanında hangi sorunlarla uğraşmıştır?

ANAHTAR SÖZCÜKLER

antant, antirevizyonist, etabli, Lozan Barış Antlaşması, manda, pakt, revizyonist

ETKİNLİK

Aşağıdaki metni okuyunuz. 1920’li yıllarda Türkiye’nin komşularıyla yaşadığı sorunları arkadaşla-
rınızla paylaşınız.

“…Lozan’dan sonra Türkiye’nin stratejik önemi azalmamış, aksine artmıştır. Türkiye 1923’ten son-
ra Avrupa’nın bütün güçlü devletleri ile komşu durumuna gelmişti. Sovyetler Birliği doğu bölgesin-
de, İngiltere Irak mandası ve Kıbrıs vasıtasıyla Fransa, Suriye mandasıyla İtalya ise On İki Ada ve
Meis Adası’nı ele geçirdiği için Türkiye ile sınırdaş olmuşlardı. Bu nedenle iki dünya savaşı arası
dönemde Türk dış politikasının temel eğilimi, Lozan Antlaşması ile kurulan düzenin devam ettiril-
mesi yönünde olmuştur…”
“Mehmet Gönlübol, Olaylarla Türk Dış Politikası, s. 59.”

Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde İstiklal savaşı’nı başarıyla tamamlayan Türk devleti, Lozan
Antlaşması’nın imzalanmasından sonra yeni bir döneme girdi. “Yurtta sulh, cihanda sulh.” prensibinin
uygulanmaya konduğu bu dönemde komşu devletlerle iyi ilişkiler kurmak, ortaya çıkan anlaşmazlıkları
barışçı yollarla çözmek ve büyük devletlerle olan ilişkileri geliştirmek amaçlanmıştır.

118