Page 15 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
ULUSLARARASI İLİŞKİLERE GİRİŞ 1

Görsel 1.5 2015 G20 Zirvesi-Antalya

2. Diplomasi Tarihi
Siyasi tarih adıyla da anılan diplomasi tarihi, en basit anlamıyla uluslararası ilişkilerin tarihini in-
celemektedir. Araştırmalarını bu alanda yapan bilim insanları, uluslararası ilişkilerin temel birimleri olan
egemen devletlerin ortaya çıkışını, yıkılışını, birbirleriyle kurdukları siyasi ilişkileri, uluslararası sistemin
dönüşümüne neden olan olayları, tarihsel bir bakış açısıyla ele alırlar. Tarihi, üst üste birikmiş bir olaylar
yığını olarak görmezler; tarihte gerçekleşmiş devletler arası olaylarda kararların kim tarafından, nasıl
ve neden alındığını, olayları etkileyen faktörlerin neler olduğunu ve devletlerin bu olaylarda ne tür dış
politika araçları kullandıklarını araştırırlar.
Yakın zamana kadar bu alanda yapılan araştırmalarda, modern uluslararası sistemin doğuşu ola-
rak kabul edilen 1648 Vestfalya Antlaşması başlangıç noktası olarak alınmakta ve bu tarihten sonra ger-
çekleşmiş olaylar ile gelişmelere odaklanmaktaydı. Ancak bu yaklaşımın uluslararası ilişkilerin tarihsel
dönüşümünün tam olarak anlaşılması konusunda yetersiz kalması nedeniyle diplomasi tarihçileri, XVII.
yüzyıl öncesine hatta İlk Çağ’daki uluslararası ilişkilerin niteliğine dair araştırmalar da yapmaktadırlar.
Diplomasi tarihçilerinin kullandıkları kaynaklar, dört ana başlıkta sınıf andırılabilir: Arşivler, devlet görev-
lileri ile temsilcilerinin hatıraları, sözlü tarih çalışmaları ve uluslararası antlaşmalar.

3. Uluslararası İktisat
Tarihin eski çağlarından beri toplumlar birbirleriyle iktisadi ve ticari ilişkiler kurmuş olup mal, emek,
sermaye ve teknoloji alışverişinde bulunmuşlardır. Uluslararası iktisat da bu ilişkilerin dinamiğini ve be-
lirleyici etkenlerini çoğu zaman karşılaştırmalı olarak inceleyen bilim dalıdır. Özellikle XX. yüzyılın ikinci
yarısından itibaren görülen değişimle, uluslararası iktisat, yalnızca devletlerin birbirleriyle olan dış ticaret
faaliyetlerini değil, uluslararası örgütlerin sınıraşan ekonomik ilişkilerdeki rollerini de konu edinmektedir.
Uluslararası iktisat alanında çalışan bilim insanları, toplumlar arasındaki ekonomik hareketlilik ve
bu hareketlilikte izlenen yöntem ile uygulanan politikalara inceler. Ayrıca uluslararası f nansal hareket-
leri, egemen devletlerin birbirleriyle iktisadi bütünleşme çabalarının nedenleri ile bu bütünleşme sonucu
ortaya çıkan değişmelerin birbirleriyle bağlantılarını da ele alır. Bu alanda çalışan bilim insanlarının kul-
landığı kaynakların başında iki devlet arasında, dünyanın herhangi bir bölgesinde veya bütün dünyada
gerçekleşen ticarete ilişkin istatistiki veriler ile devletlerin veya diğer uluslararası aktörlerin ticaret ya da
dış yatırım kararları gelmektedir.
4. Uluslararası Hukuk
Uluslararası ilişkiler disiplininin alt dallarından biri olan uluslararası hukuk, uluslararası ilişkilerin hu-
kuksal boyutunu inceler. Uluslararası toplumun üyeleri olan devletler de birbirleriyle ve diğer aktörlerle olan
ilişkilerinde uymakla yükümlü oldukları kurallar geliştirmiştir. İşte devletlerin ve uluslararası alandaki diğer
aktörlerin birbirlerine nasıl davranacaklarını, anlaşmazlıkların çözümünde başvurulan ilkelerin nasıl belir-
leneceğini ve bunların nasıl uygulanacağını inceleyen bilim dalına uluslararası hukuk adı verilmektedir.

15